ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി (ഐ സി പി എസ്)

ലക്ഷ്യം

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നന്നത് നൈപുണ്യത്തോടെയും ഫലപ്രദമായും കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണത്തില്‍ സര്‍ക്കാറിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വമാണ്. ഇത് അടിസ്ഥാനമാക്കിയിട്ടുള്ളത് മൗലിക തത്വങ്ങളായ“'കുട്ടികളുടെ അവകാശ സംരക്ഷണ നിയമവും 'കുട്ടികളുടെ താത്പര്യവുമാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ, വിഷമവൃത്തങ്ങളില്‍ കുട്ടികളെ സഹായിക്കുക, മോശമായ സാഹചര്യങ്ങളിലേക്ക് നയിക്കുന്ന അവസ്ഥകള്‍ ഇല്ലാതാക്കുക, അവഗണന, ചൂഷണം, ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടല്‍, അകല്‍ച്ച എന്നിവയാണ് ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി വിഷയമാക്കുന്നത്. ഇവ മൂലം: (i) ശിശു സംരക്ഷണ സേവനങ്ങള്‍ മികച്ചതും എളുപ്പവും ആക്കുക; (ii) ഇന്ത്യയിലെ കുട്ടികളുടെ നിയമങ്ങള്‍, അവസ്ഥകള്‍,  സംരക്ഷണം എന്നിവയെ കുറിച്ചുള്ള അവബോധം വളര്‍ത്തുക, (iii) ശിശു സംരക്ഷണത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളും നിര്‍ബന്ധിത ചുമതലകളും വ്യക്തമാക്കുക (iv) വിഷമവൃത്തത്തിലുള്ള കുട്ടികളെ സഹായിക്കുന്നതിന് സര്‍ക്കാര്‍ തലത്തില്‍  ചട്ടക്കൂടുകള്‍ ഉണ്ടാക്കുകയും പ്രവര്‍ത്തിക്കുകയും ചെയ്യുക (v) മുന്നറിപ്പിന്റേയും മൂല്യ നിര്‍ണയത്തിന്റേയും അടിസ്ഥാനത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ പരിചയപ്പെടുത്തുകയും  സഹകരിക്കുകയും ചെയ്യുക.

പ്രത്യേക വിഷയങ്ങള്

2.1 സ്ഥാപന സംബന്ധിയായ അത്യന്താപേക്ഷിത സേവനങ്ങളും ചട്ടക്കൂടുകള്‍ ശക്തിപ്പെടുത്തലും(To institutionalize essential services and strengthen structures:)

(i) അത്യാവശ്യ ഘട്ടത്തില്‍ എത്തിപ്പെടുകയും, സ്ഥാപനസംബന്ധിയായും കുടുംബപരമായും സാമൂഹ്യമായും സംരക്ഷണം നല്കുകയും, ഉപദേശിക്കുകയും അതിനാവശ്യമായ സേവനങ്ങള്‍ നല്കുകയും ചെയ്യുന്ന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍  ആരംഭിക്കുകയും അതിന്റെ തുടര്‍ച്ച ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും  ചെയ്യുക.

(ii) ദേശീയ, പ്രാദേശിക, സംസ്ഥാന, ജില്ലാ നിലവാരങ്ങളില്‍ ഓരോയിടത്തും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും പ്രവര്‍ത്തിക്കുകയും ചെയ്യുക.

(iii) എല്ലായിടത്തും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് ആവശ്യമായ തരത്തില്‍ നിയമപ്രകാരമുള്ള സംഘങ്ങള്‍ രൂപീകരിക്കുകയും അവയുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും സേവനങ്ങളും വ്യക്തമാക്കുകും വേണം.

2.2 എല്ലാ തലങ്ങളിലും സാധ്യത വര്‍ധിപ്പിക്കുക:( To enhance capacities at all levels)

(i) ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിക്കു കീഴിലുള്ള ഭരണ നിര്‍വ്വഹവും സേവനങ്ങളും ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള എല്ലാതരം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടേയും എല്ലാതലങ്ങളിലുമുള്ള സാധ്യതകള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കുക.

(ii) ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിക്ക് കീഴില്‍ പ്രാദേശിക ഭരണം, പൊലീസ്, നിയമ സംവിധാനം, മറ്റ് സര്‍ക്കാര്‍ വകുപ്പുകള്‍ എന്നിവയെ കുറിച്ച് അംഗങ്ങള്‍ക്ക് പരിശീലനവും ക്ലാസുകളും നല്കുകയും അവയുടെ  ഉത്തരവാദിത്വങ്ങള്‍ ബോധ്യപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുക.

2.3 ശിശു സംരക്ഷണ സേവനങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍ ശേഖരിക്കുകയും കൈമാറുകയും ചെയ്യുക: (To create database and knowledge base for child protection services)

(i) എം ഐ എസിനേയും കുട്ടികളെ നേര്‍വഴിയിലേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന രീതികള്‍ ഉള്‍പ്പെടെ രാജ്യത്ത് വിജയകരമായി നടപ്പാക്കിയ ശിശു സംരക്ഷണ സേവനത്തേയും അതേ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളും കൃത്യമായി ശേഖരിക്കുക.

(ii) ഗവേഷണങ്ങളും അവയുടെ പ്രമാണങ്ങളും ഏറ്റെടുക്കുക.

2.4 കുടുംബ- സാമൂഹ്യ നിലവാരത്തില്‍ ശിശു സംരക്ഷണം ശക്തിപ്പെടുത്തുക:( To strengthen child protection at family and community level:)

(i) കുടുംബങ്ങള്‍ക്കും സമൂഹത്തിനും ശിശു പരിചരണവും സംരക്ഷണവും കുട്ടികളോടുള്ള ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളും മനസ്സിലാക്കിക്കൊടുക്കുക.

(ii) കുട്ടികളെ പ്രലോഭനങ്ങളുടേയും അപകടങ്ങളുടേയും ചൂഷണത്തിന്റേയും സാധ്യതകളില്‍ നിന്നും തടയാനുള്ള പദ്ധതികള്‍ നടപ്പാക്കുക.

2.5 എല്ലാ തലങ്ങളിലും ഉചിതമായ പരസ്പര ഉത്തരവാദിത്വങ്ങള്‍: (To ensure appropriate inter-sectoral response at all levels:)

പദ്ധതിയുടെ ശരിയായ നടത്തിപ്പിന് വേണ്ടി സര്‍ക്കാര്‍- സര്‍ക്കാറിതര വിഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് കൂട്ടായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്കുള്ള അനുബന്ധ പ്രവര്‍ത്തികള്‍  പൂര്‍ത്തിയാക്കണം.

2.6 പൊതു അവബോധം വളര്‍ത്തുക: (To raise public awareness:)

(i) ശിശു അവകാശങ്ങളേയും സംരക്ഷണങ്ങളേയും കുറിച്ച് പൊതജനങ്ങള്‍ക്ക് മനസ്സിലാക്കിക്കൊടുക്കുക.

(ii) ചൂഷണങ്ങളേയും അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സാഹചര്യങ്ങളേയും കുറിച്ച് എല്ലാതലങ്ങളിലുമുള്ള  പൊതു അവബോധം കുട്ടികള്‍ക്കും കുടുംബങ്ങള്‍ക്കും ഉണര്‍ത്തുക.

(iii) എല്ലാ തലങ്ങളിലും ലഭ്യമാകുന്ന ശിശു സംരക്ഷണ സേവനങ്ങളേയും പദ്ധതിതളേയും ചട്ടക്കൂടുകളേയും കുറിച്ച് പൊതുജനങ്ങളെ ബോധ്യപ്പെടുത്തുക.

3.1 സമൂഹത്തിന്റേയും സര്‍ക്കാറിന്റേയും പൊതുജനങ്ങളുടേയും പ്രാഥമിക ഉത്തരവാദിത്വമാണ് ശിശു സംരക്ഷണം. ശിശു സംരക്ഷണത്തില്‍ ഓരോരുത്തര്‍ക്കും അവരവരുടേതായ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളുണ്ടെന്ന് ബോധ്യപ്പെടുത്തണം. എല്ലാ തലങ്ങളിലുമുള്ള സേവനങ്ങള്‍ ലഭ്യമാകുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കാനുള്ള ചുമതല കേന്ദ്ര- സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകള്‍ക്കുണ്ട്.

3.2 കുഞ്ഞിന് ഏറ്റവും നല്ലത് കുടുംബത്തിന്റെ സ്‌നേഹവും പരിചരണവും: കുട്ടികള്‍ നന്നായി പരിചരിക്കപ്പെടുന്നതും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നതും അവരുടെ സ്വന്തം കുടുംബത്തിലും രക്ഷിതാക്കളിലുമാണ്. കുടുംബങ്ങള്‍ക്കും രക്ഷിതാക്കള്‍ക്കും അതിനുള്ള അവകാശമുണ്ട്.

3.3 സ്വകാര്യതയും രഹസ്യാത്മകതയും:സേവനങ്ങള്‍ ലഭ്യമാകുമ്പോഴും എല്ലാ തലങ്ങളിലുമുള്ള സ്വകാര്യതയ്ക്കും രഹസ്യാത്മകതയ്ക്കും കുട്ടികള്‍ക്ക് അവകാശമുണ്ട്.

3.4 മുദ്രകുത്തപ്പെടാനോ വിവേചനം കാണിക്കാനോ പാടില്ല: സാമൂഹ്യ- സാമ്പത്തിക, സാംസ്‌ക്കാരിക, മത വര്‍ഗ്ഗ പരിഗണനകളില്ലാതെ എല്ലാ വിഭാഗം കുട്ടികളേയും അന്തസ്സോടെയുള്ള നിലവാരത്തില്‍  കാണണം.

3.5 ശിശു സംരക്ഷണം കേന്ദ്രീകരിച്ച് ചൂഷണങ്ങള്‍ തടയുകയും കുറക്കുകയും: ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട പരിഗണന കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കാനും പരിചരിക്കാനുമുള്ള കുടുംബങ്ങളുടെ കഴിവുകള്‍ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയാണ്.

3.6 കുട്ടികളെ സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കുന്നത് അവസാന അഭയസ്ഥാനമായി മാത്രം: കുടുംബ-  സമൂഹത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സംരക്ഷണവും പരിചരണവും  ലഭിക്കാതിരിക്കുമ്പോള്‍  മാത്രമേ പകരമായി സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെട്ട ഇടപെടലുകളെ ആശ്രയിക്കാന്‍ പാടുള്ളു. എല്ലാ വഴികളും ആരാഞ്ഞതിനു ശേഷം അവസാനത്തെ ആശ്രയമായിരിക്കണം സ്ഥാപനങ്ങള്‍.

3.7 ശിശു കേന്ദ്രീകൃത ആസൂത്രണങ്ങളും നടത്തിപ്പും: എല്ലാ തലങ്ങളിലും ശിശു കേന്ദ്രീകൃതമായ നയങ്ങളും സേവനങ്ങളുമായിരിക്കണം ആസൂത്രണം ചെയ്യേണ്ടതും നടപ്പാക്കേണ്ടതും. ശിശു സംരക്ഷണ താത്പര്യം അതില്‍ ഉറപ്പുവരുത്തിയിരിക്കണം.

3.8 സാങ്കേതിക വൈദഗ്ദ്യം, മാര്‍ഗ്ഗദര്‍ശം: സാമൂഹ്യ പ്രവര്‍ത്തകര്‍, മാനശാസ്ത്രജ്ഞര്‍, പരിചാരകര്‍, പ്രാദേശിക ഭരണകൂടത്തിലെ അംഗങ്ങള്‍, നിയമജ്ഞര്‍ തുടങ്ങി എല്ലാ മേഖലകളിലേയും വിദഗ്ധരരേയും മാര്‍ഗ്ഗ നിര്‍ദ്ദേശകരേയും ഉള്‍പ്പെടുത്തിയായിരിക്കണം കുട്ടികള്‍ക്ക് എല്ലാ തലത്തിലുമുള്ള സേവനങ്ങള്‍ ലഭ്യമാക്കേണ്ടത്.

3.9 പ്രാദേശിക വ്യക്തിത്വങ്ങളുടെ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കനുസരിച്ച് പദ്ധതികള്‍ രൂപപ്പെടുത്തണം: പ്രാദേശിക ആവശ്യങ്ങള്‍ക്ക് അനുസരിച്ചായിരിക്കണം നടപടി ക്രമങ്ങള്‍ രൂപപ്പെടുത്തേണ്ടത്.

3.10 മികച്ച ഭരണക്രമവും ചുമതലും ഉത്തരവാദിത്വവും: കാര്യപ്രാപ്തിയും ഫലപ്രദവുമായ ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ക്ക് സുതാര്യമായ നടത്തിപ്പും തീരുമാനങ്ങളും ഭരണക്രമവും ചുമതലകളും ആവശ്യമാണ്. എല്ലാ സേവനങ്ങളുടേയും നിര്‍വഹണ വിവരങ്ങള്‍ പൊതുവായും, കുട്ടികളെ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയുള്ളതും ആയിരിക്കണം.

സമീപനങ്ങള്‍

4.1 പ്രതിരോധം(Prevention) : ചൂഷണത്തിന് ഇരയാകുന്ന കുടുംബങ്ങളെ പദ്ധതി പ്രകാരം കണ്ടെത്തണം. വില്ലേജ്, ബ്ലോക്ക്തല ശിശു സംരക്ഷണ കമ്മിറ്റികളും ഐ സി ഡി എസ് പദ്ധതികളും സര്‍ക്കാരിതര സംഘടനകളും പ്രാദേശിക ഭരണകൂടുവുമൊക്കെ ബന്ധപ്പെടുത്തി ജില്ലാതലത്തിലാണ് പദ്ധതി ആവിഷ്‌ക്കരിക്കേണ്ടത്. എല്ലാ മേഖലകളില്‍ നിന്നും സുരക്ഷിതത്വം ലഭിക്കുന്ന വിധത്തില്‍ സമൂഹത്തില്‍ അവബോധമുണ്ടാക്കണം.

4.2 കുടുംബ തലത്തിലുള്ള സുരക്ഷ വര്‍ധിപ്പിക്കണം(Promotion of Family-based Care) : കുടുംബം അടിസ്ഥാനമാക്കി സ്‌പോണ്‍സര്‍ഷിപ്പ്, ബന്ധുത്വം, ദത്തെടുക്കല്‍ തുടങ്ങിയ മാര്‍ഗ്ഗങ്ങളിലൂടെ കുട്ടിക്ക് സംരക്ഷണം നല്കാനുള്ള പദ്ധതിയാണ് ബോധപൂര്‍വ്വം പിന്തുടരേണ്ടത്. സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെട്ട പരിചരണത്തേയും സുരക്ഷയേയും ആനുകാലികമായി അവലോകനം ചെയ്യുകയും കുടുംബത്തെ ഏറ്റെടുക്കുകയും വേണം.

4.3 സാമ്പത്തിക സഹായം(Financing): സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങള്‍ വഴി കേന്ദ്ര സഹായം ലഭ്യമാകും. കേന്ദ്രസര്‍ക്കാര്‍ ഇതിന് ആവശ്യമായ പണം ബജറ്റില്‍ ക്ലിപ്തപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്ര ഭരണ സര്‍ക്കാരുകള്‍ സേവന സംഘടനകള്‍ക്ക് വിവിധ പദ്ധതികളില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയാണ് ഗ്രാന്റ് അനുവദിക്കുക.

4.4 സമന്വയിപ്പിച്ച സേവന സാമഗ്രികള്‍-സേവനത്തിന്റെ വ്യാപ്തി(Integrated service provision - range of services ): വിഷമകരമായ  ചുറ്റുപാടുകളിലുള്ള കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കാനായി  ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, നിയമം, പൊലീസ്, തൊഴില്‍ തുടങ്ങി വിവിധ പദ്ധതികളെ സമന്വയിപ്പിച്ച് വ്യാപ്തി വര്‍ധിപ്പിക്കും.

4.5 സേവനത്തിന്റെ തുടര്‍ച്ച- ഓരോ കുട്ടിക്കും സാധ്യമായ സുരക്ഷാ പദ്ധതി (Continuum of services- a feasible care plan for each child): മികച്ച ആളുകളുടെ സഹായത്തോടെ വ്യക്തിപരമായ സുരക്ഷാ പദ്ധതികളാണ് ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയിലൂടെ നടപ്പാക്കുക. സുരക്ഷാ പദ്ധതി ഓരോ സമയത്തും അവലോകനം ചെയ്യുകയും പുനരാവിഷ്‌ക്കരിക്കുകയും ചെയ്യും. തുടര്‍ പ്രവര്‍ത്തികള്‍ ഉള്‍പ്പെടെ കുട്ടിയുടെ സംരക്ഷണത്തിന് ആവശ്യമായ ദീര്‍ഘകാല പദ്ധതികളാണ് തൃപ്തികരമായി നടപ്പാക്കുക.

4.6 സാമൂഹ്യാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സേവനം ലഭ്യമാക്കുക(Community based service delivery): കുട്ടിക്കും കുടുംബത്തിനും മികച്ച സേവനങ്ങള്‍ ലഭ്യമാക്കാനാണ് പദ്ധതിയിലൂടെ പരിശ്രമിക്കുക. ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ സാമൂഹ്യതലത്തില്‍ സമന്വയിപ്പിക്കുകയും അതിന്റെ വ്യാപ്തി പി ആര്‍ ഐകളും പ്രാദേശിക ഭരണകൂടങ്ങളുമായി ശക്തമായി ബന്ധപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും.

4.7 വികേന്ദ്രീകരിക്കുകയും പ്രാദേശിക ആവശ്യങ്ങളിലേക്ക് ശ്രദ്ധിക്കുകയും ചെയ്യുക(Decentralization and flexibility to focus on local needs): പദ്ധതി വികേന്ദ്രീകരിക്കുകയും സംസ്ഥാന- ജില്ലാ തലങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ആവശ്യങ്ങളില്‍ ശ്രദ്ധ ചെലുത്തുകയും ചെയ്യും. നിലവാരമുള്ള ശിശു പരിപാലന സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ക്കായി മനുഷ്യാധ്വാനങ്ങള്‍ നീക്കിവെക്കും.

4.8 സഹവര്‍ത്തിത്വ നിര്‍മാണവും സാമൂഹ്യ ശാക്തീകരണവും(Partnership Building and Community Empowerment): സര്‍ക്കാര്‍ ചട്ടക്കൂടുകള്‍, പൊതുസമൂഹം, സാമൂഹ്യ സംഘടനകള്‍ തുടങ്ങിയവയുമായി മികച്ച ബന്ധങ്ങള്‍ നിര്‍മിക്കുകയും കാത്തുവക്കുകയും ചെയ്യുകയെന്നത് പദ്ധതിയുടെ പ്രധാന നയമാണ്.

4.9 പരിചരണത്തിലും സംരക്ഷണത്തിലുമുള്ള വൈദഗ്ധ്യവും നിലവാരവും(Quality care, standards for care and protection): എല്ലാ സംരക്ഷണ സേവനങ്ങളും- പൊതുവായതോ സ്വകാര്യമായതോ ആയാലും- നടപ്പാക്കുന്ന പദ്ധതികള്‍ ആവശ്യപ്പെടുന്നതിന് അനുസരിച്ചുള്ള നിലവാരവും വൈദഗ്ധ്യവും പ്രകടിപ്പിക്കണം. ആവശ്യപ്പെട്ട നിലവാരത്തിലും സൗകര്യങ്ങളിലും ജീവനക്കാരുടെ എണ്ണത്തിലും പെരുമാറ്റച്ചട്ടങ്ങളും മാര്‍ഗ്ഗ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും  അനുസരിക്കുന്നതായിരിക്കണം.

4.10 കഴിവുകള്‍ വളര്‍ത്തുക(Building Capacities): എല്ലാതലത്തിലുമുള്ള ശിശു സംരക്ഷണ കഴിവുകള്‍ വളര്‍ത്താനായി കൃത്യമായ പരിശീലന പരിപാടികളും പദ്ധതികളും ആവിഷ്‌ക്കരിക്കണം. ശിശു അവകാശ നിയമങ്ങളിലും സംരക്ഷണ പരിപാലന നിലവാരവത്തിലുമുള്ള അവബോധം ഉയര്‍ത്തുകയും വേണം.

4.11 നിരീക്ഷണവും മൂല്യനിര്‍ണയവും(Monitoring and Evaluation): ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ ക്രമപ്പെടുത്തുകയും നടപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിനെ കുറിച്ചും അവയുടെ നയങ്ങളെ കുറിച്ചും കൃത്യമായി നിരീക്ഷിക്കുകയും മൂല്യനിര്‍ണയം നടത്തുകയും ചെയ്യും. കൃത്യമായ മുല്യനിര്‍ണയം നടത്തി അവയ്ക്കാവശ്യമായ ശരിപ്പെടുത്തലുകള്‍ നിര്‍ദ്ദേശിക്കുകയും ഏറ്റെടുക്കുയും ചെയ്യും.

ലക്ഷ്യ സംഘങ്ങള്‍

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത് കുട്ടികളുടെ ആവശ്യങ്ങളിലും  സംരക്ഷണത്തിലും പരിചരണത്തിലും അവരുടെ നിയമ പ്രകാരമുള്ള ബന്ധങ്ങളിലുമാണ്.

എ) പരിചരണവും സംരക്ഷണവും ആവശ്യമായ കുട്ടികള്‍ ഇപ്രകാരമാണ്:

(i) വീടോ വാസസ്ഥലമോ ഉപജീവന മാര്‍ഗ്ഗങ്ങളോ ഇല്ലാത്തവര്‍

(ii) കുട്ടിയുടെ കൂടി അധിവസിക്കുന്ന വ്യക്തി (അത് രക്ഷാധികാരി ആവുകയോ അല്ലാതിരിക്കുകയോ)  ശിശുവിനെ കൊല്ലാനോ പരുക്കേല്‍പ്പിക്കാനോ അല്ലെങ്കില്‍ അതുപോലുള്ള എന്തെങ്കിലും ക്രൂരമായ പ്രവര്‍ത്തികള്‍ ചെയ്യാനോ മുതിരുകയോ അല്ലെങ്കില്‍ മറ്റേതെങ്കിലും കുട്ടിയെ കൊല്ലുകളോ പരുക്കേല്‍പ്പിക്കുകയോ അവഗണിക്കുകയോ അതുപോലുള്ള മറ്റുകാര്യങ്ങള്‍ ചെയ്യുകയോ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും,

(iii) മാനസികമായോ ശാരീരികമായോ വൈകല്യം അനുഭവിക്കുകയോ അസുഖമോ ഗുരുതരമായ അസുഖമോ ഉള്ള കുട്ടി

(iv) മാറാവ്യാധി, അല്ലെങ്കില്‍ അത്തരം രോഗമുള്ള ആരും നോക്കാനില്ലാത്ത കുട്ടി

(v) രക്ഷിതാവ് ഉണ്ടായിരിക്കുകയും എന്നാല്‍ പ്രസ്തുത രക്ഷിതാവിന് കുട്ടിയെ നോക്കാന്‍ കഴിയാത്ത അവസ്ഥ ഉണ്ടായിരിക്കുകയും, രക്ഷിതാവ് ഇല്ലാതിരിക്കുകയോ ആരും നോക്കാനില്ലാതിരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്ന അവന്‍/ അവള്‍, അല്ലെങ്കില്‍ രക്ഷിതാവ് ഉപേക്ഷിച്ചതോ നഷ്ടപ്പെട്ടതോ ഓടിപ്പോയതോ ആയ രക്ഷിതാക്കലെ കണ്ടെത്താനാകാത്ത കുട്ടി

(vi) ലൈംഗികമായോ അല്ലെങ്കില്‍ ലൈംഗിക വൃത്തിക്കോ നിയമവിധേയമല്ലാത്ത പ്രവര്‍ത്തികള്‍ക്കോ വേണ്ടി ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടുകയോ, പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുകയോ ചെയ്ത കുട്ടി

(vii) മയക്കുമരുന്നിനോ ലൈംഗികൃത വൈകൃതങ്ങളോ ഇരയായ രീതിയില്‍ കാണപ്പെടുന്ന കുട്ടികള്‍

(viii) മനസാക്ഷിക്ക് വിരുദ്ധമായ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ക്ക് വേണ്ടി അപമാനിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികള്‍

(ix) യുദ്ധങ്ങള്‍, കലാപങ്ങള്‍, പ്രകൃതി ദുരങ്ങള്‍ എന്നിവയ്ക്ക് ഇരയായ കുട്ടികള്‍.

ബി) കുറ്റകൃത്യങ്ങള്‍ ആരോപിക്കപ്പെട്ട് നിയമത്തിന്റെ നൂലാമാലകളില്‍ പെട്ട കുട്ടി

സി) നിയമവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ഇരയായോ സാക്ഷിയായോ അല്ലെങ്കില്‍ അതുപോലുള്ള മറ്റു സാഹചര്യങ്ങളുമായോ ഉള്‍പ്പെടുത്തപ്പെട്ട കുട്ടികള്‍.

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പ്രകാരം നിയപ്രകാരമുള്ള സംരക്ഷണവും പരിചരണവും പുനരധിവാസവും സേവനങ്ങളും പരിമിതപ്പെടുത്താതെ അനുവദിച്ചിട്ടുണ്ട്: ശക്തമായ ചൂഷണങ്ങള്‍ നടക്കുന്ന കുടുംബം, നാടുവിടേണ്ടി വന്ന കുടുംബങ്ങള്‍, അതിഭയങ്കര ദാരിദ്ര്യം അനുഭവിക്കുന്ന കുടുംബം, പട്ടികജാതി, പട്ടികവര്‍ഗ്ഗം, മറ്റു പിന്നാക്ക വിഭാഗങ്ങള്‍, ജാതി മത വര്‍ഗ്ഗ വിവേചനത്തിന് വിധേയരായവര്‍,  പിന്നാക്ക വിഭാഗക്കാര്‍, എച്ച് ഐ വി/ എയ്ഡ്‌സ് ബാധിക്കുകയോ അത്തരം കുടുംബങ്ങളില്‍ നിന്നോ ഉള്ള, അനാഥകള്‍, മയക്കുമരുന്ന് ഉപയോക്താക്കള്‍, ഉപജീവനം തട്ടിപ്പറിക്കപ്പെട്ടവര്‍, യാചകര്‍, ലൈംഗികമായി പീഡിപ്പിക്കപ്പെട്ടവര്‍, ജയില്‍വാസം അനുഭവിക്കുന്നവര്‍, തെരുവില്‍ ജോലി ചെയ്യുന്നവര്‍ എന്നീ കുട്ടികളും ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടും.

സര്‍ക്കാര്‍- പൊതുസമൂഹ പാരസ്പര്യം

എല്ലാ കുട്ടികളേയും, പ്രത്യേകിച്ച് വിഷമകരായ സാഹചര്യങ്ങളിലുള്ള കുട്ടികളുടെ കാര്യത്തില്‍ വനിതാ- ശിശു വികസന മന്ത്രാലയം ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ സംയോജിപ്പിച്ച് കേന്ദ്രീകൃത പദ്ധതിയായി ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി (ഐ സി പി എസ്) ആക്കിമാറ്റി. ഏകീകൃത ശിശു വികസന പദ്ധതി പ്രകാരം വ്യക്തമായ ശിശു സംരക്ഷണ പപിപാടികള്‍ ആവിഷ്‌ക്കരിക്കുകയും പീഡനങ്ങളില്‍ നിന്നും കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കുകയും സമന്വയത്തിനുവേണ്ടി ഇടപെടുകയും ചെയ്യുന്നു.

ശിശു സംരക്ഷണമെന്നത് എം ഡബ്ല്യു സി ഡിയുടെ മാത്രം ഉത്തരവാദിത്വമാണെന്ന് കാണാതെ മറ്റുള്ള വിഭാഗങ്ങള്‍ക്കും സജീവമായ പങ്കാളിത്തമുണ്ടെന്ന് അറിയുകയും ചെയ്യുന്നു. മന്ത്രാലയത്തിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടില്‍ ശിശു സംരക്ഷണമെന്നത് മാനസികവും ശാരീരികവും സാമൂഹ്യവുമായ ഘടകങ്ങളെ പരിഗണിക്കുന്നതും യുക്തിക്കനുസരിച്ച് കുട്ടികളുടെ ശക്തമായ സംരക്ഷണത്തിന് ആവശ്യമായ സാഹചര്യം ഒരുക്കുകയും വൈവിധ്യവും

സ്ഥാപനവത്ക്കരണവും കുട്ടികള്‍ക്കുള്ള പ്രധാന സേവനങ്ങളാണെന്ന് തിരിച്ചറിയുകയും പല വിഭാഗങ്ങളേയും ഒത്തുചേര്‍ത്ത് ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും സംരക്ഷണത്തിനും സേവനത്തിനും നിലവാരം ഏര്‍പ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യണമെന്നതാണ്.

കേന്ദ്ര- സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകള്‍ക്ക് എല്ലാറ്റിനുമുപരിയായ ഉത്തരവാദിത്വം നല്കിക്കൊണ്ട് സര്‍ക്കാര്‍- പൊതുസമൂഹ പാരസ്പര്യത്തിലൂന്നിയാണ് ഏകീകൃത ശിശു  സംരക്ഷണ പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്നത്. നിരവധി പേരുടെ പങ്കാളിത്തത്തിലൂടെ മാത്രമേ ഇന്ത്യയിലെ വിഷമ സാഹചര്യങ്ങളില്‍ ജീവിക്കുന്ന ലക്ഷക്കണക്കിന് കുട്ടികളുടെ അവസ്ഥകളില്‍ മാറ്റം വരുത്താന്‍ സാധിക്കുകയുള്ളുവെന്ന് സര്‍ക്കാറിന് ബോധ്യമുണ്ട്. ഈ കര്‍ത്തവ്യം സര്‍ക്കാറിന് ഒറ്റയ്ക്ക് പൂര്‍ത്തീകരിക്കാന്‍ സാധിക്കില്ല. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയില്‍ സര്‍ക്കാര്‍ വകുപ്പുകള്‍, സേവന വിഭാഗങ്ങള്‍, വിവിധ സാമൂഹ്യ സംഘങ്ങള്‍, പഠന ഗവേഷണ വിഭാഗങ്ങള്‍ എന്നിവയോടൊപ്പം പ്രധാനമായും കുടുംബങ്ങളേയും ചേര്‍ത്തുവെച്ചിട്ടുണ്ട്. ശിശു സംരക്ഷണത്തിലെ മാനസികവും ശാരീരികവുമായ സാഹചര്യങ്ങളിലൂടെയുള്ള സമീപനവും സംരക്ഷണ രീതികളും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നത് ശക്തമായ ബന്ധങ്ങളും ജാഗ്രതയും കണ്ടെത്തലുകളും പ്രതികരണങ്ങളുമാണ്. സേവനങ്ങളും നിരീക്ഷണങ്ങളും മേല്‍നോട്ടവുമുള്ള പദ്ധതി ചിത്രീകരിക്കുന്നത് ഫലപ്രദമായ നടപടികളിലൂടെയുള്ള സംരക്ഷണ സംവിധാനമാണ്. അതില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്നു:

എ) സര്‍ക്കാര്‍: പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കാനും അതിനുള്ള തുക കണ്ടെത്താനുമുള്ള പ്രാഥമിക ഉത്തരവാദിത്വം ഇന്ത്യന്‍ സര്‍ക്കാറിനാണ്. ശക്തമായ ചട്ടക്കൂടുകളും മാനദണ്ഡങ്ങളും ആവശ്യത്തിന് അനുസരിച്ച് ക്രമപ്പെടുത്തലും സര്‍ക്കാര്‍ ഉത്തരവാദിത്വമാണ്. കുട്ടികളെ കുറിച്ചുള്ള സജീവവും വെബ് അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ളതുമായ നടത്തിപ്പ് വിവരങ്ങളും പിന്തുടരല്‍ വിവരങ്ങളും ഇന്ത്യാ സര്‍ക്കാര്‍ രൂപീകരിച്ചിരിക്കണം. സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാര്‍/ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശം എന്നിവ പദ്ധതി വേഗത്തിലും വേഗത്തില്‍ നടപ്പാക്കുകയും ഫണ്ട് ഉപയോഗപ്പെടുത്തുകയും വേണം. ഭരണ വിഭാഗങ്ങള്‍ മികച്ച കഴിവുകളുള്ളവരെ കണ്ടെത്തുകയും പൊതു- സ്വകാര്യ പാരസ്പര്യത്തിലൂടെ പദ്ധതി ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും വേണം. പദ്ധതി പ്രകാരം ഓരോ മേഖലയിലേയും വിദഗ്ധരെ കരാര്‍ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ നിയമിക്കാവുന്നതാണ്. സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്ര ഭരണ സര്‍ക്കാരുകള്‍ കുട്ടികളുടെ വിവിധ കാര്യങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളും എം ഐ എസും സംസ്ഥാന, ജില്ലാ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യണം.

കരാര്‍ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ ജീവനക്കാരെ നിയമിക്കുന്നതിലെ യുക്തി (Rationale for recruiting staff on contractual basis)

കുട്ടികളോടും അവരുടെ അവകാശങ്ങളിലും അര്‍പ്പണ മനോഭാവത്തോടെ പെരുമാറുന്നവരെയാണ് വിവിധ വിഭാഗങ്ങളില്‍ നിന്നായി ജീവനക്കാരായി നിയമിക്കേണ്ടത്. അവരുടെ നിയമനം താഴെ പറയുന്നതു പ്രകാരം      കരാര്‍ അടിസ്ഥാനത്തിലായിരിക്കണം:

(i) പദ്ധതിയുടെ നടത്തിപ്പ് കൂടുതല്‍ പ്രയോജനകരമാവുക          ജീവനക്കാരെ നിയമിച്ചാലായിരിക്കണം- ഏറ്റവും കുറഞ്ഞത് മൂന്ന് വര്‍ഷത്തേക്കും കഴിവ് പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ അഞ്ച് വര്‍ഷം വരെ നീട്ടാവുന്നതുമാണ്. നിശ്ചിത തുക പ്രതിഫലമായി നിശ്ചയിക്കാവുന്നതും കഴിവ് പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ അത്  വര്‍ധിപ്പിക്കാനുള്ള വ്യവസ്ഥകളുമുണ്ട്.

(ii) ഇത് മികച്ച കഴിവുകളുള്ളവരെ തെരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ളതും           എന്നാല്‍ അതിലൂടെ സര്‍ക്കാറിന് എല്ലാ കാലത്തും ബാധ്യതയാകാതിരിക്കുകയും വേണം.

(iii) കരാര്‍  തൊഴില്‍, പുറം ജോലി എന്നിവയെല്ലാം പദ്ധതിയുടെ കുറ്റമറ്റതും ആകര്‍ഷകവുമായ നടത്തിപ്പിനും കുട്ടികളുടെ ആവശ്യത്തിനും അനുസരിച്ചുള്ളതായിരിക്കണം.

(iv) കര്‍ക്കശമായ സര്‍ക്കാര്‍ ചട്ടക്കൂട്ടിനുള്ളില്‍ ചെയ്യാനാവാത്ത ചില കാര്യങ്ങളില്‍ അയവും പരീക്ഷണങ്ങളും നടത്താവുന്നതാണ്.

ബി) പൊതുസമൂഹത്തിലെ സംഘടനകളും വ്യക്തികളും:( Civil society organizations & individuals:)

(i) സേവന വിഭാഗം(Voluntary sector): ഇന്ത്യയിലെ കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണത്തിനായി പ്രചരണം നടത്തുകയും അവരുടെ അവസ്ഥയെ കുറിച്ച് നിരീക്ഷിക്കുകയും കുട്ടികളെ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ള നയരൂപീകരണം നടപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുക; ആകര്‍ഷവും പ്രതികരണാത്മകവും ശിശു സൗഹൃദവുമായ പരിപാടികള്‍ കണ്ടെത്തുകയും കുട്ടികള്‍ക്ക് ആവശ്യമായ ഉപദേശങ്ങളും സംരക്ഷണവും പുനരധിവാസവും നിര്‍വഹിക്കുകയും ചെയ്യുക. അവബോധം വളര്‍ത്താനായി സാങ്കേതിക സഹായങ്ങള്‍ നല്കുകയും സാധ്യതകള്‍ വളര്‍ത്തുകയും പരീക്ഷണങ്ങളും നിരീക്ഷണങ്ങളും നടത്തുകയും ചെയ്യുക. ഇതിന് സര്‍ക്കാറിന്റെ സാമ്പത്തിക സഹായം ലഭിച്ചേക്കാം.

(ii) ഗവേഷണ പരിശീലന സ്ഥാപനങ്ങള്‍(Research and training institutions): ഇന്ത്യയിലെ കുട്ടികളുടെ അവസ്ഥയെ കുറിച്ച് ഗവേഷണം നടത്തുകയും വിദഗ്ധരെ ഉള്‍പ്പെടെ ഉപയോഗപ്പെടുത്താനും അതിനുള്ള സഹായങ്ങള്‍ നല്കാനുമുള്ള പദ്ധതികള്‍ തയ്യാറാക്കുക.

(iii) മാധ്യമങ്ങളും ശിപാര്‍ശകരും(Media and advocacy groups): കുട്ടികളുടെ അവകാശങ്ങളും കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണവും സംവേദനക്ഷമവും സുസ്ഥിരവുമായി മാധ്യമങ്ങളിലെ പ്രതിപാദ്യ വിഷയമാണ്.

(iv) സഹകരണ വിഭാഗം(Corporate sector): പദ്ധതിക്കു കീഴില്‍ സര്‍ക്കാറിനോടും പൊതുസമൂഹത്തോടുമൊപ്പം സഹകരിക്കുക; ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികളില്‍ സാമ്പത്തിക സഹായം നല്കുക; സര്‍ക്കാറിന്റെ പരിശ്രമങ്ങളില്‍ പങ്കെടുക്കുകയും ഇന്ത്യയിലെ കുട്ടികളുടെ അവസ്ഥ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ശിശു സംരക്ഷണ വിഷയങ്ങളില്‍ നിയമത്തോട് കൂറ് പുലര്‍ത്തുകയും ചെയ്യുക.

സി) സാമൂഹ്യ സംഘങ്ങളും പ്രാദേശിക നേതാക്കളും, സേവന പ്രവര്‍ത്തകരും, യുവജന സംഘങ്ങളും, കുടുംബങ്ങളും കുട്ടികളും:( Community groups and local leaders, volunteers, youth groups, families and children) കുട്ടികള്‍ക്ക് സംരക്ഷണത്തിനുതകുന്ന സാഹചര്യം സൃഷ്ടിക്കുകയും നിരീക്ഷികരായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുകയും മറ്റു പലതിന്റേയും കൂട്ടത്തില്‍ വില്ലേജ്, ബ്ലോക്ക് തലത്തില്‍ ശിശു സംരക്ഷണ സമിതികളില്‍ പങ്കെടുക്കുകയും ചെയ്യുക.

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പരിപാടികളും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും (The Integrated Child Protection Scheme will focus on:)( ICPS PROGRAMMES AND ACTIVITIES)

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി വഴി വനിതാ- ശിശു വികസന മന്ത്രാലയം വിശാലവും വ്യാപകവുമായ ചട്ടക്കൂടാണ് കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണത്തിന് പതിനൊന്നാം പദ്ധതിയില്‍ രൂപംകൊടുത്തിരിക്കുന്നത്. കുട്ടികള്‍ക്ക് സംരക്ഷണം നല്കാനുള്ള മികച്ച അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കാനാണ് ശ്രമങ്ങള്‍ നടക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ഓരോ കുഞ്ഞിനും കുടുംബത്തില്‍ നിന്നും പരിലാളനവും സംരക്ഷണവും അന്തസ്സോടെ ജീവിക്കാനുള്ള സാഹചര്യവും ലഭിക്കാനുള്ള അവകാശമുണ്ട്. കുടുംബത്തിന്റെ അകല്‍ച്ചയില്‍ നിന്നും സംഘര്‍ഷത്തില്‍ നിന്നും ചൂഷണത്തില്‍ നിന്നും അവഗണനയില്‍ നിന്നും അവര്‍ക്ക് സുരക്ഷ ആവശ്യമാണ്.

സംയോജിത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത്:

(i) കുട്ടികള്‍ക്കും കുടുംബത്തിനും സന്ദേഹമില്ലാതെ ആവശ്യങ്ങളും സേവനങ്ങളും ഉദ്ദേശമനുസരിച്ച് ലഭ്യമാക്കുക

(ii) ശിശു സംരക്ഷണ പരിപാടികള്‍ ജില്ലാ- സംസ്ഥാന തലങ്ങളില്‍ തയ്യാറാക്കുക; ഇവ പിന്നീട് ബ്ലോക്ക്, സാമൂഹ്യതലങ്ങളിലേക്ക് നീട്ടുക

(iii) പ്രതിരോധം, നിയമ, സുരക്ഷ, പുനരധിവാസം പദ്ധതികള്‍ എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുത്തി സേവങ്ങള്‍ ശക്തിപ്പെടുത്തുക.

(iv) ലഭ്യമാക്കുന്ന സേവനങ്ങളും അവയുടെ നിലവാരവും വര്‍ധിപ്പിക്കുക

(v) രക്ഷിതാക്കളുടെ സംരക്ഷണം നഷ്ടപ്പെട്ട കുട്ടികള്‍ക്ക് സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെടാത്ത കുടുംബ സംവിധാനത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുകയും ചെയ്യുക. നല്ല കുടുംബത്തിന്റെ രക്ഷാധികാരം, ബന്ധുത്വ സംരക്ഷണം, രാജ്യത്തിനകത്തെ ദത്തെടുക്കല്‍, ദത്ത് സംരക്ഷണം, രാജ്യത്തിന് പുറത്തേക്ക് ദത്തെടുക്കല്‍ തുടങ്ങിയ ക്രമത്തില്‍ മുന്‍ഗണന കൊടുക്കാവുന്നതാണ്.

(vi) സേവന സുരക്ഷാ നടപടികളുടെ സാധ്യതകള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കുക

(vii) വിവരം, ബോധവത്ക്കരണം ശിപാര്‍ശ എന്നിവ വര്‍ധിപ്പിക്കുക

(viii) തെളിവുകള്‍ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയുള്ള നിരീക്ഷണത്തിനും അവലോകനത്തിനും സേവന പദ്ധതികളുടെ ആസൂത്രണത്തിനും തീരമാനത്തിനും വേണ്ടി സജീവമായ വെബ് അടിസ്ഥാനമാക്കിയ (വിഷമാവസ്ഥയിലുള്ള കുട്ടികള്‍, സംരക്ഷണത്തിലുള്ള കുട്ടികള്‍, ലഭിക്കുന്ന സേവനങ്ങളും ലഭ്യമാക്കിയ സേവനങ്ങളും) വിവരങ്ങള്‍ ഉറപ്പാക്കുക.

(ix) നിരീക്ഷണവും അവലോകനവും

(x) സമൂഹത്തിന്റെ താഴേക്കിടയിലും ജില്ലാ തലത്തിലും കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയ്ക്ക് ആവശ്യമായ എല്ലാതരത്തിലുമുള്ള ബന്ധങ്ങളും സഹകരണങ്ങളും ഉണ്ടാക്കിവെക്കുക

(xi) ദേശീയ/ സംസ്ഥാന മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷനുകളുമായും ദേശീയ/ സംസ്ഥാന കുട്ടികളുടെ അവകാശ സംരക്ഷണ കമ്മീഷനുകളും ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള ഇത്തരം കേന്ദ്രങ്ങളുമായി മികച്ച ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്തുക.

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി വിവിധ ശിശു സംരക്ഷണ പരിപാടികള്‍ ഒരു കുടക്കു കീഴില്‍ അവതരിപ്പിക്കുകയും പുതിയ ഇടപെടലുകള്‍ക്ക് തുടക്കമിടുകയും ചെയ്യുന്നു.

1. സംരക്ഷണം, പിന്തുണ, പുനരധിവാസ പദ്ധതികള്‍(CARE, SUPPORT AND REHABILITATION SERVICES)

1. 'ചൈല്‍ഡ് ലൈന്‍' വഴിയുള്ള അടിയന്തര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ (. Emergency outreach service through ‘CHILDLINE’)

കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണത്തിനും സുരക്ഷയ്ക്കുമായി  മുഴുവന്‍ സമയ സേവനവും ടെലിഫോണ്‍ ബന്ധവും ചൈല്‍ഡ് ലൈനുണ്ട്. അടിയന്തര ഘട്ടങ്ങളിലും ദീര്‍ഘകാലത്തേക്കും സംരക്ഷണവും  പുനരധിവാസവും ചൈല്‍ഡ് ലൈന്‍ ഒരുക്കന്നു.

1098 എന്ന നമ്പറില്‍ വിളിച്ചാല്‍ ഒരു വിഷമാവസ്ഥയിലുള്ള കുട്ടിക്കോ അല്ലെങ്കില്‍ കുട്ടിക്കു വേണ്ടി മുതിര്‍ന്നവര്‍ക്കോ ഈ സേവനം ഉപയോഗപ്പെടുത്താവുന്നതാണ്. 1999ല്‍ ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റാണ് ഈ സൗകര്യം ആരംഭിച്ചത്. ഇപ്പോള്‍ രാജ്യത്തെ 83 നഗരങ്ങളില്‍ ഈ സംവിധാനം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുണ്ട്. രാജ്യത്തെ എല്ലാ ഭാഗത്തേയും ശിശു സംരക്ഷണ അന്തരീക്ഷം മികച്ചതാക്കാന്‍ വേണ്ടി ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി ചൈല്‍ഡ് ലൈന്‍ പ്രവര്‍ത്തനം രാജ്യത്തെ എല്ലാ ജില്ലാ/ നഗരങ്ങളിലേക്കും വ്യാപിപ്പിക്കാന്‍ ആലോചിക്കുന്നുണ്ട്. ചൈല്‍ഡ് ലൈനെ കുറിച്ചുള്ള വിശദമായ വിവരങ്ങള്‍ അനക്‌സര്‍-1ല്‍ ചേര്‍ത്തിട്ടുണ്ട്.

2. ആവശ്യമെങ്കില്‍ നഗരങ്ങളിലും അര്‍ധ നഗരങ്ങളിലും കുട്ടികള്‍ക്ക് അഭയകേന്ദ്രങ്ങള്‍ ആരംഭിക്കും(Open shelters for children in need in urban and semi-urban areas)

നിരവധി കുട്ടികള്‍ റോഡരികുകളിലും തെരുവുകളിലും കഴിയുന്നുണ്ട്. നിരവധി കുട്ടികള്‍  തൊഴിലെടുക്കുകയും ഭിക്ഷയാചിക്കുകയും നാടുവിട്ടെത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇവര്‍ക്കെല്ലാം സുരക്ഷയും പിന്തുണയും നല്‌കേണ്ടതുണ്ട്. അതുകൊണ്ടാണ് നഗരത്തില്‍ ഇത്തരം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് പ്രാധാന്യം കൊടുക്കുന്നത്.

ഇന്ത്യയിലെ ജനസംഖ്യയില്‍ 29 ശതമാനവും ജീവിക്കുന്നത് നഗരപ്രദേശങ്ങളിലാണ്. അതില്‍ പകുതി പേരുടേയും ജീവിതം കടുത്ത ദാരിദ്ര്യാവസ്ഥയിലാണ്. താമസസ്ഥലം, ശുചിത്വ സൗകര്യം, ശുദ്ധജലം, വിദ്യാഭ്യാസം, ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം, മാനസികോല്ലാസ സംവിധാനങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവ ഇത്തരക്കാര്‍ക്ക് ലഭ്യമല്ല. ഗ്രാമങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള ചേക്കേറല്‍, നഗരങ്ങളുടെ വളര്‍ച്ച, ജനങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കാനുള്ള ഭരണകര്‍ത്താക്കളുടെ കഴിവില്ലായ്മ തുടങ്ങിയ കാരണങ്ങളാല്‍ നഗരങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യ വര്‍ധിക്കുകയും ചെയ്യുകയാണ്. നഗരങ്ങളിലേക്ക് കുടിയേറുന്നവരില്‍ ഭൂരിപക്ഷവും ചേരികള്‍, കൈയ്യേറ്റ കോളനികള്‍, റയില്‍വേ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകള്‍, റോഡരികുകള്‍, ബസ് സ്റ്റോപ്പുകള്‍, ടൂറിസ്റ്റ് കേന്ദ്രങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയ ഇടങ്ങളില്‍ ദയനീയമായ  അവസ്ഥകളിലാണ് കഴിയുന്നത്. ഇതിന്റെ ഫലമായി നഗരങ്ങളിലെ ദാരിദ്ര്യവും വിശപ്പും വര്‍ധിക്കുന്നു.2

ഈ അവസ്ഥയില്‍ കുട്ടികളാണ് കൂടുതല്‍ കഷ്ടപ്പെടുന്നത്. അവരില്‍ ഭൂരിപക്ഷവും രക്ഷിതാക്കളുടെ അനുവാദത്തോടെയോ അല്ലാതെയോ നഗരത്തിരക്കുകളിലോ റയില്‍വേ സ്റ്റേഷനുകളിലോ തെരുവുകളിലോ പച്ചക്കറി മാര്‍ക്കറ്റുകളിലോ എത്തിച്ചേരും. അവരാകട്ടെ ഭിക്ഷക്കാരും കാറുകള്‍ കഴുകുന്നവരും പഴയ സാധനങ്ങള്‍ പെറുക്കുന്നവരും ചെറിയ മോഷണം നടത്തുന്നവരും മയക്കുമരുന്ന് കൈമാറ്റക്കാരും അല്ലെങ്കില്‍ ഭിക്ഷാടന- മോഷണ മാഫിയയുടെ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ളവരുമാകും. ഇത്തരക്കാരില്‍ ഭൂരിപക്ഷവും നിലനില്‍പ്പിനുവേണ്ടി ലൈംഗികതയിലേക്കും നീങ്ങും. ഈ കുട്ടികള്‍ മുതിര്‍ന്നവരുടെ ശാരീരിക, ലൈംഗിക, വൈകാരിക, സാമ്പത്തിക പീഡനങ്ങള്‍ക്കും ഇരയാവുക പതിവാണ്.

ക്രൂരമായ പെരുമാറ്റങ്ങളും സംഘര്‍ഷാത്മക ജീവിതവും കുട്ടികളില്‍ പലരേയും നിയമ നിഷേധികളും ക്രിമിനലുകളും മയക്കുമരുന്ന് ഉപയോഗിക്കുന്നവരുമാക്കി മാറ്റും. ഇവര്‍ ഈ തരത്തില്‍ തുടരുകയാണെങ്കില്‍ മനുഷ്യരല്ലാതായിത്തീരുകയും വലിയ അഴുക്കുചാലുകളില്‍ ചെന്ന് പതിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇത്തരം കുട്ടികളെ മുഖ്യധാരയിലേക്ക് കൊണ്ടുവരികയെന്നത് ഏറെ പ്രയാസകരമാണ്. കാരണം അവര്‍ക്ക് യാതൊരു വിധത്തിലും രക്ഷിതാക്കളുടെ സുരക്ഷയോ പിന്തുണയോ ലഭ്യമാകാറില്ല. ഇത് സമൂഹത്തിനും ഭരണകര്‍ത്താക്കള്‍ക്കുമുള്ള ഉത്തരവാദിത്വമാവുകയും അവരെ പ്രത്യേകമായി പരിഗണിക്കേണ്ടി വരികയും ചെയ്യും.

രാജ്യം പ്രത്യേക തന്ത്രങ്ങളാണ് ഇതിനുവേണ്ടി മെനയേണ്ടത്. ഇത്തരം കുട്ടികളുടെ ആവശ്യങ്ങള്‍ കണ്ടറിഞ്ഞ്, അവരുടെ കഴിവുകളും സാമര്‍ഥ്യവും അംഗീകരിച്ച്, മികച്ച പൗരന്മാരാവാനുള്ള സാഹചര്യം ഒരുക്കിക്കൊടുക്കണം. ക്രമത്തില്‍ ഇത്തരം കുട്ടികളുടെ ആവശ്യങ്ങള്‍ വര്‍ധിക്കുന്നതിന് അനുസരിച്ച് അവര്‍ക്ക് ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തി നഗരപ്രദേശത്ത് താമസസ്ഥലം ഒരുക്കും. അത്തരം കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ കുട്ടികള്‍ക്ക് കളിക്കാനും സംഗീതം, നൃത്തം, നാടകം, യോഗ, ധ്യാനം, കംപ്യൂട്ടര്‍, അകത്തും പുറത്തും കളിക്കാവുന്ന കളികള്‍ തുടങ്ങിവയിലൂടെ ക്രിയാത്മകമായി സമയം ചെലവഴിക്കാനുമുള്ള സൗകര്യങ്ങള്‍ ഒരുക്കും. ഇത്തരം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ അവരെ അര്‍ഥവത്തായ സംഘമാക്കുകയും അവര്‍ക്ക് മികച്ച ആശയവിനിമയത്തിനുള്ള വഴികള്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്യും. ഇവ അവരുടെ മൊത്തത്തിലുള്ള വളര്‍ച്ച ഉറപ്പ് വരുത്തുകയും വഴിപിഴച്ച സ്വഭാവങ്ങളില്‍ നിന്നും അകറ്റുകയും അവരുടെ ഭക്ഷണം, പോഷകാഹാരം, ആരോഗ്യം തുടങ്ങിയ അടിസ്ഥാന ആവശ്യങ്ങള്‍ നിറവേറ്റുകയും ചെയ്യും. ഇത്തരം കേന്ദ്രങ്ങള്‍ അവരുടെ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണത്തിനും വിദ്യാഭ്യാസത്തിനും തൊഴില്‍ പരിശീലനത്തിനും അവരുടെ സമ്പാദ്യം സുരക്ഷിതമായി സൂക്ഷിക്കാനും സൗകര്യം ഒരുക്കും. ഈ കുട്ടികളുടെ കഴിവുകള്‍ നിര്‍മാണാത്മക മേഖലയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടാനായി മാര്‍ഗ്ഗ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും ക്ലാസുകളും നല്‍കും.

ഇത്തരം സേവനങ്ങള്‍ നഗര പ്രദേശങ്ങളിലെ നിരവധി കുട്ടികള്‍ക്ക് ലഭ്യമാകുന്നതോടെ അവര്‍ക്ക് തെരുവുകളിലെ അവഗണനയും ചൂഷണവും അനുഭവിക്കേണ്ടി വരുന്നില്ലെന്ന് മാത്രമല്ല പകരം മാര്‍ഗ്ഗം കണ്ടെത്താനാവുകയും ചെയ്യുന്നു. ദീര്‍ഘകാല പദ്ധതിയിലൂടെ ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ തെരുവ് ജീവിതത്തോട് വിമുഖത പ്രകടിപ്പിക്കുകയും മാന്യവും നിര്‍മാണാത്മകവുമായ ജീവിതം നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഇത്തരം അഭയ കേന്ദ്രങ്ങള്‍ ഒരുക്കാന്‍ തയ്യാറാവുന്ന സേവന സംഘടനകള്‍ക്ക് സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളുടെ സര്‍ക്കാരുകളില്‍ നിന്നും സാമ്പത്തിക സഹായം ലഭ്യമാകും. ഇതിനെ കുറിച്ചുള്ള വ്യക്തമായ മാര്‍ഗ്ഗ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ അനക്‌സര്‍-2ല്‍ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.  ഇത്തരം സേവന സംഘടനകളെ സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശ സര്‍ക്കാരുകള്‍ക്ക് കണ്ടെത്താന്‍ സാധിച്ചില്ലെങ്കില്‍ പ്രസ്തുത ഫണ്ട് ഉപയോഗിച്ച് സര്‍ക്കാര്‍ തലത്തില്‍ ഇത്തരം അഭയകേന്ദ്രങ്ങള്‍ ആരംഭിക്കേണ്ടതുണ്ട്.

3. രക്ഷാധികാരം, സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കല്‍, ദത്തെടുക്കല്‍, സംരക്ഷണത്തിന് ശേഷം എന്നിവ വഴിയുള്ള കുടുംബം അടിസ്ഥാനമാക്കി സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കാത്ത സംരക്ഷണം (Family based non institutional care through Sponsorship, Foster-care, Adoption and After- care)

ദി ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണവും) നിയമം 2000, അതിന്റെ ഭേദഗതി നിയമം 2006 പ്രകാരം രക്ഷാധികാരം, സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കല്‍, ദത്തെടുക്കല്‍, സംരക്ഷണത്തിന് ശേഷം എന്നിവ വഴി പുനരധിവാസവും കുട്ടികളെ പൂര്‍ണ്ണതയിലെത്തിക്കലും അനുവദിക്കുന്നുണ്ട്. ഓരോ കുട്ടിക്കും കുടുംബപരമായും സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കാതെയുമുള്ള വ്യക്തിപരമായ സംരക്ഷണ പരിപാടികളാണ് ആസൂത്രണം ചെയ്യേണ്ടത്. വ്യക്തപരമായ സുരക്ഷാ പദ്ധതികള്‍ ഒരു മാസത്തിനകം ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയുടെ സഹകരണത്തോടെ പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിയാണ് തയ്യാറാക്കേണ്ടത്.

1. കണ്‍സോര്‍ഷ്യം ഫോര്‍ സ്ട്രീറ്റ് ചില്‍ഡ്രന്‍ 2004, http://www.streetchildren.org.uk/

2. നഗരച്ചേരികളിലെ കുട്ടികളുടെ ദേശീയ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍, http://www.indianpediatrics.net/july2004/682.pdf

ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി അനുവദിച്ചാല്‍ രണ്ടാഴ്ചക്കകം ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിയുടെ അംഗീകാരം ലഭിക്കും.  പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിക്ക് റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്താല്‍  ഒരു കുട്ടിക്കുള്ള സംരക്ഷണ പദ്ധതി ആറ് മാസത്തേക്കുള്ള പദ്ധതി ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി അംഗീകരിക്കും. വ്യക്തി സംരക്ഷണ പദ്ധതി ഓരോ ആറുമാസത്തിലും അവലോകനം ചെയ്യും. എന്നാല്‍ ഒരു വര്‍ഷത്തില്‍ കൂടുതല്‍ പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിയുടെ കീഴില്‍ കുട്ടിക്ക് തുടരാനാവില്ല.

രക്ഷാധികാരം, സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കല്‍, ദത്തെടുക്കല്‍, സംരക്ഷണത്തിന് ശേഷം എന്നിവ വഴിയുള്ള കുടുംബം അടിസ്ഥാനമാക്കി സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കാത്ത സംരക്ഷണത്തെ കുറിച്ചുള്ള വിശദമായ മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും സാമ്പത്തിക സഹായങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളും അനക്‌സര്‍-IIIല്‍ വിശദീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

3.1 രക്ഷാധികാരം (Sponsorship)

നിരവധി കുട്ടികള്‍ സാമൂഹ്യ- സാമ്പത്തിക കാരണങ്ങളാല്‍ അവരുടെ കുടുംബങ്ങളില്‍ നിന്നും ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടുകയും ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടുകയും അവഗണിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. ദരിദ്ര കുടുംബങ്ങള്‍ പലപ്പോഴും തങ്ങളുടെ കുട്ടികളെ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ സംരക്ഷണത്തിന് ഏല്‍പ്പിക്കാറുണ്ട്. മറ്റു പലരുടേയും സാഹചര്യങ്ങളില്‍ ചൂഷണത്തിന് വിധേയരാവുകയോ മറ്റോ ചെയ്യുന്നതിനെ തുടര്‍ന്ന്  കുട്ടികള്‍ തങ്ങളുടെ വീടുകളില്‍ നിന്നും ഓടിപ്പോവുകയും പിന്നീടൊരിക്കലും കുടുംബത്തിലേക്ക് മടങ്ങി വരാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്യുന്നില്ല. അങ്ങനെ പലരും സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് എത്തപ്പെടുന്നു. ഇതിന്റെ ഫലമായി ധാരാളം കുട്ടികള്‍ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ കഴിയാന്‍ വിധിക്കപ്പെടുന്നു. സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കുന്നത് അവസാനത്തെ അഭയം എന്ന അവസ്ഥയിലായിരിക്കണം. അല്ലാത്തപക്ഷം കുടുംബം അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കാത്ത സംരക്ഷണം തന്നെയാണ് മികച്ചത്. സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികളെ കഴിയാവുന്നത്രയും കുടുംബങ്ങളിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തിക്കുന്നതിനുള്ള പ്രാധാന്യം ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റ് തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികളുടെ  അവസ്ഥകളെ കുറിച്ച് കൃത്യമായി അവലോകനം നടത്തുകയും അവരുടെ കുടുംബങ്ങളിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തിക്കാനും  സാഹചര്യങ്ങള്‍ വിലയിരുത്തി ആവശ്യമായ പിന്തുണയും സാമ്പത്തിക സൗകര്യങ്ങളും നല്കും.

ഇത്തരം കുട്ടികളില്‍ ചിലരുടെ കുടുംബങ്ങള്‍  കടുത്ത ദാരിദ്ര്യവും ചൂഷണവും അനുഭവിക്കുന്നവരും കുട്ടികളുടെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍ നിര്‍വഹിക്കാന്‍ കഴിയാത്തവരുമാണ്.  ഇത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിലുള്ള കുടുംബങ്ങളിലെ  കുട്ടികളെ അവരോടൊപ്പംതന്നെ നിലനിര്‍ത്താന്‍ വേണ്ടി ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റ് സാമ്പത്തികമായി സഹായിക്കുകയും അത് വിലയിരുത്തുകയും ചെയ്യും.

മുകളില്‍ പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയാല്‍ ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റ് ഏകീകൃത ശിശു വികസന പദ്ധതിയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തി കുടുംബങ്ങള്‍ക്ക് പിന്തുണ നല്കും. ഏകീകൃത ശിശു വികസന പദ്ധതിക്ക് കീഴില്‍  പ്രത്യേക രക്ഷാധികര്‍തൃത്വവും ദത്തെടുക്കല്‍ സംരക്ഷണ ഫണ്ടും ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തു. രക്ഷാധികാരത്വം കുടുംബങ്ങള്‍ക്ക് പ്രത്യേക സാമ്പത്തിക പിന്തുണ നല്കുന്നതോടൊപ്പം വിദ്യാഭ്യാസ, മെഡിക്കല്‍, പോഷകാഹാരം ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള കുട്ടികള്‍ക്കുള്ള മറ്റ് ആവശ്യങ്ങളും നിര്‍വ്വഹിക്കും. അങ്ങനെ അവരുടെ ജീവിത നിലവാരം ഉയര്‍ത്തും.

രക്ഷാധികാരത്വം അനുവദിക്കുന്നത് ഇപ്രകാരമാണ്: (Thus sponsorship support shall be provided in the following settings:)

1. പ്രതിരോധം(Preventive:): രക്ഷാധികാരത്വം അനുവദിക്കുമ്പോള്‍ അവനെ/ അവളെ കുടുംബത്തോടൊപ്പം വളര്‍ത്തുകയും വിദ്യാഭ്യാസം ഉറപ്പു വരുത്തുകയും ചെയ്യും. ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ ദാരിദ്ര്യം/ ചൂഷണം, വീടുവിട്ടുപോകല്‍, ശൈശവ വിവാഹത്തിന് നിര്‍ബന്ധിക്കപ്പെടല്‍, ബാലവേല തുടങ്ങിയവയില്‍ നിന്നും പ്രതിരോധിക്കപ്പെടും.

2. പുനരധിവാസം(Rehabilitative): സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികളെ കൂടി അവരുടെ കുടുംബങ്ങളിലേക്ക് രക്ഷാധികര്‍തൃത്വത്തിലൂടെ തിരിച്ചുകൊണ്ടുവരും.

രക്ഷാധികര്‍തൃ തുക അനുവദിക്കുന്നത് പ്രത്യേക രക്ഷാധികാര ഫണ്ടില്‍ നിന്നുമാണ്. ഇത് ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ ഓഫിസറുടെ അനുവാദത്തോടെ ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി വഴിയാണ് വിതരണം ചെയ്യുക. വ്യക്തി സംരക്ഷണ പദ്ധതി പ്രകാരം ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിയാണ് ഇതിനുള്ള അംഗീകാരം നല്‍കുന്നത്. പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി കുട്ടിയുടെ വ്യക്തി സുരക്ഷാ പദ്ധതി കൃത്യമായി വിശകലനം ചെയ്ത് ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിക്കും ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിക്കും റിപ്പോര്‍ട്ട് സമര്‍പ്പിച്ചാണ് രക്ഷാര്‍തൃ പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്നത്.

3.2 സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കല്‍(Foster Care): കുട്ടി ജീവിക്കുന്നത് എവിടെയാണോ അവിടെ, പലപ്പോഴും  താത്ക്കാലിക അടിസ്ഥാനത്തിലായിരിക്കും, അടുത്ത ബന്ധമില്ലാത്ത കുടുംബക്കാരന് കുട്ടിയെ സംരക്ഷിക്കാനുള്ള ചുമതല നല്‍കുന്നു. ഇത്തരം ക്രമീകരണങ്ങള്‍ കുട്ടിയുടെ രക്ഷിതാക്കളുടെ ഉത്തരവാദിത്വമോ രക്ഷാകര്‍തൃമോ ഇല്ലാതാക്കുന്നില്ല. ഇത്തരം ക്രമീകരണങ്ങള്‍ ദത്തെടുക്കാനാവാത്തതും എന്നാല്‍ കുട്ടിക്ക് ഭക്ഷണം നല്‍കാന്‍ കഴിയുന്നതുമായവര്‍ക്ക്,  രക്ഷിതാവിന്റെ അസുഖമോ മരണമോ രക്ഷിതാക്കളില്‍ ഒരാളുടെ ഉപേക്ഷിക്കല്‍കൊണ്ടോ മറ്റു പ്രയാസങ്ങളോ അനുഭവിക്കുന്നവര്ക്കുള്ളതാണ്.

കുട്ടിയെ കുടുംബവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുകയെന്നതാണ് ആത്യന്തിക ലക്ഷ്യം. കുടംബത്തിന്റെ സാഹചര്യങ്ങള്‍ മികച്ചതാക്കുക, കുട്ടിയുടെ വിഷമാവസ്ഥകളില്‍ സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കുന്നത് തടയുക എന്നതും ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു.

സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കുന്ന പദ്ധതിക്ക് ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി വഴിയാണ് ഫണ്ട് അനുവദിക്കുക. സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കല്‍ പദ്ധതിക്ക് ആവശ്യമായവരെ ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി സ്വമേധയോ പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി വഴിയോ കണ്ടെത്തുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി കുട്ടിയെ സംരക്ഷണം ഏറ്റെടുക്കല്‍ പദ്ധതി വഴി സംരക്ഷിക്കാനുള്ള ഉത്തരവിറക്കിയാല്‍ അതിന്റെ ഒരു കോപ്പി ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിക്ക് ലഭിക്കുകയും പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിയെ കാര്യങ്ങള്‍ നിരീക്ഷിക്കാനും ഫണ്ട് വിനിയോഗിക്കാനും ചുമതലപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും. കുട്ടിയെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍ പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി കൃത്യമായി ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിക്കും ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിക്കും കൃത്യമായി കൈമാറും.

3.3 ദത്തെടുക്കല്‍(Adoption)

തന്റെ ജീവശാസ്ത്രപരമായ മാതാപിതാക്കളില്‍ നിന്ന് കുട്ടിയെ സ്ഥിരമായി മാറ്റുന്നതിനെയാണ് ദത്തെടുക്കല്‍ എന്നുപറയുന്നത്. കുട്ടിയുടെ രക്ഷിതാക്കളുടെ മരണമോ ഉപേക്ഷിക്കലോ അല്ലെങ്കില്‍ സ്വമേധയാ നല്‍കുന്നതോമൂലം കുട്ടിയെ കൈമാറുന്ന പ്രക്രിയ നിയമപ്രകാരം പൂര്‍ത്തിയാകുന്നതോടെ അവന്റെ/ അവളുടെ രക്ഷിതാവിലും മാറ്റമുണ്ടാകുന്നു. ദത്തെടുക്കുന്ന രക്ഷിതാവിനും കുട്ടിക്കും നിയമപ്രകാരം അവകാശങ്ങളും കടമകളും ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളും ഉണ്ട്.

ദത്തെടുക്കല്‍ രീതിയെ ഭരണകൂടം തീര്‍ത്തും പരിമിതപ്പെടുത്തുകയാണ് പതിവ്. ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റും എല്‍ കെ പാണ്ഡേയും തമ്മില്‍ സുപ്രീം കോടതിയിലുണ്ടായ ഒരു കേസിനെ തുടര്‍ന്നാണ് ഇങ്ങനെ സംഭവിച്ചത്. രാജ്യത്തെ ദത്തെടുക്കലിന് സഹായം ചെയ്യുന്ന നോഡല്‍ ഏജന്‍സിയാണ് കേന്ദ്ര ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സി. കഴിഞ്ഞ അഞ്ച് വര്‍ഷത്തെ ദത്തെടുക്കല്‍ കണക്കുകള്‍ ഉയര്‍ന്നതിനെ തുടര്‍ന്ന്  ദത്തെടുക്കല്‍ പ്രക്രിയയില്‍ മന്ത്രാലയത്തിന് ഇടപെടേണ്ടി വരികയായിരുന്നു.

അതുകൊണ്ടുതന്നെ ദത്തെടുക്കല്‍ പ്രക്രിയ പൂര്‍ത്തിയാക്കാന്‍ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പ്രകാരം നിരവധി കടമ്പകള്‍ കടക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഇടുങ്ങിയ ചിന്താഗതികളേയും പ്രാദേശിക അസന്തുലിതാവസ്ഥയും ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ദേശീയ ദത്തെടുക്കലാണ് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്.3 ദത്തെടുക്കല്‍ പ്രക്രിയയ്ക്ക് താഴെ പറയുന്ന നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളുണ്ട്:

(i) കുട്ടിയുടെ താത്പര്യത്തിനാണ് പരമപ്രധാനം

(ii) സ്ഥാപനവത്ക്കരണം (ഉദാ: താമസിപ്പിച്ചുള്ള സംരക്ഷണം) വളരെ കുറഞ്ഞ കാലത്തേക്ക് മാത്രമേ അനുവദിക്കുകയുള്ളു.

(iii) എല്ലാ ഉദ്യമങ്ങളും ജില്ലയ്ക്കകത്തോ, അല്ലെങ്കില്‍ സംസ്ഥാനത്തിനകത്തോ അതുമല്ലെങ്കില്‍ ഇന്ത്യയിലോ ഉള്ള അനുയോജ്യമായ ഇന്ത്യന്‍ കുടുംബത്തിന് ആയിരിക്കും.

(iv) ദേശീയ ദത്തെടുക്കല്‍, ബന്ധുക്കളുടെ സംരക്ഷണം, രക്ഷാകര്‍തൃത്വം, ദത്തെടുക്കല്‍ തുടങ്ങി എല്ലാവിധ സാധ്യതകളും അവസാനിച്ചാല്‍ മാത്രമേ രാജ്യത്തിന് പുറത്തേക്കുള്ള ദത്തെടുക്കല്‍ അനുവദിക്കുകയുള്ളു.

്(v) ദത്തെടുക്കലിനെ കുറിച്ചുള്ള മുഴുവന്‍ വിവരങ്ങളും രേഖപ്പെടുത്തേണ്ടതും അവ സംസ്ഥാന ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സിക്കും കേന്ദ്ര ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സിക്കും ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ സെന്ററിനും കൈമാറേണ്ടതുമാണ്.

(vi) അന്തര്‍ സംസ്ഥാന ഏകോപനത്തിലൂടെ ദീര്‍ഘവീക്ഷണമുള്ള ദത്തെടുക്കല്‍ രക്ഷിതാക്കളുടേയും ലഭ്യമായ കുട്ടികളുടേയും  പട്ടിക സംസ്ഥാന ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സി തയ്യാറാക്കും.

(vii) ജന്മം നല്‍കിയ മാതാവ്/ രക്ഷിതാവ് എന്നിവര്‍ക്ക് പണമോ മറ്റു ആനുകൂല്യങ്ങളോ  നിര്‍ബന്ധിച്ചോ ബലാത്ക്കാരമായോ നല്‍കി അവരുടെ കുട്ടിയെ ഏറ്റെടുക്കരുത്.

(viii) സാധ്യമായ ഏറ്റവും ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളില്‍ ദത്തെടുക്കല്‍ പ്രക്രിയ പൂര്‍ത്തിയാക്കണം.

(ix) ധാര്‍മികമായ ദത്തെടുക്കലാണ് രാജ്യത്ത് നടക്കുന്നതെന്ന് നിരീക്ഷിക്കുകയും ക്രമീകരിക്കുകയും ഉറപ്പാക്കുകയും  അതിനനുസരിച്ച് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും വേണം.

(x) ദത്തെടുക്കല്‍ പ്രക്രിയയില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്ന ഏജന്‍സികള്‍ അവരുടെ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങള്‍ കൃത്യമായി നിര്‍വ്വഹിക്കുകയും സുതാര്യത പ്രകടിപ്പിക്കുകയും മികച്ച നിലവാരം പുലര്‍ത്തുകയും ധാര്‍മികത നിലനിര്‍ത്തകയും വേണം. ഇത്തരം ഏജന്‍സികളില്‍ കര്‍ശനമായ ഓഡിറ്റിംഗും നിരീക്ഷണവും നടത്തേണ്ടത് സര്‍ക്കാറിന്റെ ഉത്തരവാദിത്വമാണ്.

----------------------------------------------

3 ഇന്ത്യയ്ക്കു പുറത്തേക്കുള്ള ദത്തെടുക്കലിനുള്ള മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശം ഹേഗ് കണ്‍വെന്‍ഷന്‍ ഓണ്‍ ഇന്റര്‍ കണ്‍ട്രി അഡോപ്ഷന്‍- 1993, സൈന്‍ഡ് ബൈ ഇന്ത്യ 9 ജനുവരി 2003, അംഗീകാരം നല്‍കിയത് 6 ജൂണ്‍ 2003. കുട്ടിയുടെ താത്പര്യത്തിനാണ് രാജ്യത്തിനകത്തെ ദത്തെടുക്കലിന് കണ്‍വെന്‍ഷന്‍ പ്രാധാന്യം കൊടുത്തതെങ്കില്‍ ഇന്ത്യക്കു പുറത്തേക്കുള്ള ദത്തെടുക്കലില്‍ പ്രാധാന്യം കുട്ടിയുടെ മികച്ച സംരക്ഷണമാണ്.

3.3.1 ദത്തെടുക്കല്‍ ഏകോപന ഏജന്‍സി (Adoption Coordinating Agency (ACA))

എല്‍ കെ പാണ്ഡേയും ഇന്ത്യാ ഗവണ്‍മെന്റും തമ്മിലുണ്ടായ കേസില്‍ 1995 സെപ്തംബര്‍ 27ന് സുപ്രീം കോടതി ഒരു വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചു. സംസ്ഥാനത്തോ നഗരത്തിലോ കൂടുതല്‍ ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സികളുണ്ടെങ്കില്‍ വളണ്ടറി ഏകോപന ഏജന്‍സികള്‍ മുഖാന്തിരം സുഖകരവും അനുയോജ്യവുമായ ഇന്ത്യന്‍ രക്ഷിതാക്കളെ തന്നെ  അവനോ/ അവള്‍ക്കോ വേണ്ടി തെരഞ്ഞെടുക്കണമെന്ന് നിരീക്ഷിക്കുകയുണ്ടായി.

സുഖകരമായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്കുവേണ്ടി ദത്തെടുക്കല്‍ ഏകോപന ഏജന്‍സി (ഇപ്പോള്‍ വളണ്ടറി ഏകോപന ഏജന്‍സികള്‍ ദത്തെടുക്കല്‍ ഏകോപന ഏജന്‍സികളാക്കി മാറ്റി) ഇന്ത്യക്കകത്തുള്ള ദത്തെടുക്കലിനെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. അനാഥകളുടെ പുരനധിവാസം, ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടതോ കുടുംബ പശ്ചാതലം മോശമായതിനാല്‍ ഏല്‍പ്പിക്കപ്പെട്ടതോ ആയ കുട്ടികള്‍ തുടങ്ങിയവരെ ബന്ധമില്ലാത്തവര്‍ക്ക്  ദത്ത് നല്‍കുന്ന രീതി വ്യാപിപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യന്‍ സമൂഹത്തില്‍ അതിന് സ്വീകാര്യതയും ലഭിച്ചു. ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പ്രകാരം ദത്തെടുക്കല്‍ ഏകോപന ഏജന്‍സികള്‍ക്ക് സാമ്പത്തിക സഹായം ലഭിക്കും. ദത്തെടുക്കല്‍ ഏകോപന ഏജന്‍സികളെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങളും അവയുടെ പദ്ധതികളും കേന്ദ്ര സര്‍ക്കാര്‍ നല്‍കുന്ന സഹായങ്ങളേയും കുറിച്ച് അനക്‌സര്‍-IIIല്‍ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

3.3.2 വിദഗ്ധ ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി(Specialised Adoption Agency (SAA)

അനാഥകളുടേയും ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടവരുടേയും കുടുംബം സ്വമേധയാ ഏല്‍പ്പിച്ച കുട്ടികളുടേയും ദത്തെടുക്കലിന് ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണവും) ഭേദഗതി നിയമം 2006  സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാറിന് അധികാരം നല്‍കുന്നു. ഒന്നോ അതില്‍ കൂടുതലോ സ്ഥാപനങ്ങളോ സേവന സംഘടനകളോ എല്ലാ ജില്ലകളിലും പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിയായി ഉണ്ടായിരിക്കണമെന്ന് സര്‍ക്കാര്‍ നിഷ്‌കര്‍ഷിക്കുന്നു. നിയമ പ്രകാരം എല്ലാ ജില്ലകളിലും പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിക്ക് ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പ്രകാരം സാമ്പത്തിക സഹായവും പ്രവര്‍ത്തന സൗകര്യങ്ങളും ലഭിക്കും.  പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി കുടുംബ സംരക്ഷണ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ കഴിയുന്ന കുട്ടികളെ കൂടി ഉള്‍പ്പെടുത്തി ഗുണനിലവാരമുള്ള ശിശു സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങള്‍ സ്ഥാപിക്കണം.

പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സികള്‍ ഓരോ കുട്ടിക്കും പ്രത്യേകമായി സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ തയ്യാറാക്കുകയും കുട്ടിയുടെ താത്പര്യങ്ങള്‍ക്ക് പ്രാധാന്യം കൊടുക്കുകയും വേണം. ഓരോ കുട്ടിക്കുമുള്ള പ്രത്യേകം പദ്ധതികള്‍ തയ്യാറാക്കുമ്പോള്‍ താഴെ പറയുന്നവ മുന്‍ഗണനാ ക്രമത്തില്‍ പരിഗണിക്കണം:

(i) ജീവശാസ്ത്രപരമായ കുടുംബ പരിപാലനം

(ii) ബന്ധുത്വ സംരക്ഷണം

(iii) രാജ്യത്തിനകത്തെ ദത്തെടുക്കല്‍

(iv) ദത്തെടുക്കല്‍ സംരക്ഷണം

(v) രാജ്യത്തിനു പുറത്തെ ദത്തെടുക്കല്‍

(vi) സ്ഥാപനവത്ക്കരിക്കപ്പെട്ട സംരക്ഷണം

പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സി എല്ലാ കാര്യങ്ങളും ഏറ്റെടുത്ത് നടപ്പാക്കുകയും സംസ്ഥാന ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സിയും ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയും നിരീക്ഷണം നടത്തുകയും ചെയ്യും. പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിയുടെ പ്രവര്‍ത്തനത്തിന് ശിശു സംരക്ഷണ സ്ഥാപനം റജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്യേണ്ടത് നിര്‍ബന്ധമാണ്. ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണവും) ഭേദഗതി നിയമം 2006 സെക്ഷന്‍ 34(3) പ്രകാരമാണ് റജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്യേണ്ടത്. ശിശു സംരക്ഷണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിക്കു കീഴില്‍ നിയമത്തിന്റെ സെക്ഷന്‍ 41(4) വ്യവസ്ഥപ്രകാരമാണ് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നതെന്ന് സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകള്‍ ഉറപ്പുവരുത്തണം. ഇത്തരത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സികള്‍ക്ക് കേന്ദ്ര ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സി വഴി പ്രത്യേക ഔദ്യോഗിക അംഗീകാരം ലഭിക്കുകയും അന്താരാഷ്ട്ര ദത്തെടുക്കലിന് അധികാരം ലഭിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇത് ഹേഗ് കണ്‍വെന്‍ഷനിലെ അന്താരാഷ്ട്ര ദത്തെടുക്കല്‍ കരാര്‍ അടിസ്ഥാനത്തിലായിരിക്കും.

പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സികള്‍ക്ക് ലഭിക്കുന്ന ഫണ്ടിനെ കുറിച്ചുള്ള വിശദ വിവരങ്ങളും മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും അനുബന്ധം-3ല്‍ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സികള്‍ക്ക് ലഭിക്കുന്ന ഫണ്ടിനെ കുറിച്ചുള്ള വിശദ വിവരങ്ങളും മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും അനക്‌സര്‍-IIIല്‍ വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

3.3.3 അമ്മത്തൊട്ടില്‍ കേന്ദ്രങ്ങള്‍(Cradle Baby Reception Centre)

ഏകദേശം 60 ദശലക്ഷം പെണ്‍കുഞ്ഞുങ്ങള്‍ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍ നിന്നും പലവിധത്തിലായി അപ്രത്യക്ഷരാകുന്നതായി റിപ്പോര്‍ട്ടുകളുണ്ട്.ഇതില്‍ ഭൂരിഭാഗവും സംഭവിക്കുന്നത് ഏഷ്യാ വന്‍കരയിലാണ്. ലിംഗ നിര്‍ണ്ണയ ഗര്‍ഭഛിദ്രത്തിലൂടെയാണ് ഇതില്‍ കൂടുതലും നടക്കുന്നത്.4 ഇന്ത്യയില്‍ പെണ്‍കുട്ടികളുടെ എണ്ണത്തില്‍ ഓരോ വര്‍ഷുമുണ്ടാകുന്ന വ്യതിയാനങ്ങള്‍ അപകടകരമായ ചില പ്രവണതകളിലേക്കാണ് വിരല്‍ചൂണ്ടുന്നത്. പഞ്ചാബ്,  ഹരിയാന, ദല്‍ഹി, ഹിമാചല്‍ പ്രദേശ്, ഗുജറാത്ത് തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ കാര്യം ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടേണ്ടതാണ്.

------------------------------------------------------------------------

4 State of Worlds Population, UNFPA, 2005

ഇവിടങ്ങളില്‍ ആണ്‍കുട്ടി- പെണ്‍കുട്ടി അനുപാതത്തില്‍ ഭീമമായ വ്യതിയാനങ്ങള്‍ കാണാനാവും. 1000 ആണ്‍കുട്ടികള്‍ക്ക് 800 പെണ്‍കുട്ടികല്‍ എന്ന അവസ്ഥ വരെ എത്തിയിട്ടുണ്ട്.  ഇന്ത്യയില്‍ 1991ല്‍ ആറുവയസുവരെ പ്രായമുള്ള കുട്ടികളില്‍ 1000 ആണ്‍കുട്ടികള്‍ക്ക് 945 പെണ്‍കുട്ടികള്‍ എന്നായിരുന്നു കണക്ക്. 2001 ആയപ്പോഴേക്കും അത് 1000ന് 927 ആയി ചുരുങ്ങി. ഇത് പ്രശ്‌നത്തിന്റെ ഗൗരവത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.5

മറ്റൊരു പ്രധാന വസ്തുത കുട്ടികളുടെ വിഷമ  ഘട്ടങ്ങളില്‍ രാജ്യത്തെ 80 ശതമാനം ജില്ലകളിലും കുട്ടികളെ താമസിപ്പിക്കാന്‍ താത്ക്കാലിക അഭയകേന്ദ്രങ്ങള്‍ പോലുമില്ല എന്നതാണ്. പ്രത്യേകിച്ച് നിരാലംബരും ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടവരുമായ കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന സങ്കേതങ്ങള്‍ നമ്മുടെ രാജ്യത്ത് നിലവിലില്ല. ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പ്രകാരം ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന കുട്ടികളെ സ്വീകരിക്കാനായി ഒരുക്കുന്ന അമ്മത്തൊട്ടിലുകള്‍ പോലും പല ജില്ലയിലുമില്ല. ഇത്തരം കേന്ദ്രങ്ങള്‍ ജില്ലയിലെ പ്രാഥമിക ആരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങളുമായും ആശുപത്രികളുമായും നഴ്‌സിങ്ങ് ഹോമുകളുമായും സ്വാധര്‍ യൂണിറ്റുകളുമായും താല്‍ക്കാലിക താമസ സങ്കേതങ്ങളുമായും ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി ഓഫീസുകളുമായും ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ട കുഞ്ഞുങ്ങളെ ലഭിക്കാന്‍വേണ്ടി ബന്ധപ്പെടുത്തിയിരിക്കും. ഇങ്ങിനെ ലഭിക്കുന്ന ഓരോ കുഞ്ഞിന്റേയും പ്രത്യേകമായ സംരക്ഷണത്തെ കുറിച്ചുള്ള പദ്ധതികള്‍ സ്വീകരണ കേന്ദ്രത്തില്‍ നിന്നുതന്നെ ആരംഭിക്കുന്നു. ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി  ആധികാരികത വരുത്തിയ ശേഷം പിന്നീട് പ്രത്യേക ദത്തെടുക്കല്‍ ഏജന്‍സിയുടെ സംരക്ഷണത്തില്‍   കൂടുതല്‍ ശ്രദ്ധയും പരിചരണവും ഉണ്ടാവുന്നു. അമ്മത്തൊട്ടില്‍ കേന്ദ്രങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക  സ്രോതസ്സുകളെയും മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളേയും കുറിച്ച് അനക്‌സര്‍-IIIല്‍ സൂചിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.

3.4 പില്‍ക്കാല സംരക്ഷണം(After-care programme)

ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് (കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണവും സുരക്ഷയും) 2000 പ്രകാരം ഇത്തരത്തിലുള്ള കുട്ടികള്‍ക്ക് 18 വയസ്സുവരെ ഏതെങ്കിലും സങ്കേതങ്ങളില്‍ സംരക്ഷണം നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്. എന്നാല്‍ ഈ കുട്ടികള്‍ 18 വയസ്സിനു ശേഷം തങ്ങളുടെ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍നിന്നും പുറത്തേക്ക് പോകേണ്ടിവരുന്നു.അവര്‍ക്ക് മറ്റെവിടെക്കും പോകാനിടമില്ലാത്ത അവസ്ഥയാണുള്ളത്. സത്യത്തില്‍ ഇവരെ നിരീക്ഷിച്ചാല്‍ മനസ്സിലാവുന്ന കാര്യം ബാഹ്യലോകത്ത് ജീവിക്കാനാവശ്യമായ കരുതലുകള്‍ ജുവനൈല്‍ ഹോമുകളില്‍ നിന്ന് ഇവര്‍ക്ക് ലഭിക്കുന്നില്ല എന്നാണ്. സ്വന്തമായി നിലനില്‍ക്കാന്‍ ഇവര്‍ക്ക് സാധ്യമാവുന്നില്ലെന്ന് മാത്രമല്ല എളുപ്പത്തില്‍ വഴിതെറ്റാനുള്ള സാധ്യത ഏറെയുണ്ടാവുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇത്തരം കുട്ടികളെ സ്വാശ്രയരാക്കാനും ജീവിതം കരുപ്പിടിപ്പിക്കാനും സഹായിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ജുവനൈല്‍ കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ നിന്നും സ്വതന്ത്ര ജീവിതത്തിനായി പുറത്തേക്ക് വരുമ്പോള്‍ ഇത് ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്. ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികള്‍ക്ക് ഇക്കാര്യത്തില്‍ അവരെ സഹായിക്കാനാവും. തുടര്‍ പരിചരണത്തിനും ശ്രദ്ധയ്ക്കുമുള്ള  ബാധ്യത അവര്‍ക്കാണുള്ളത്. അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോള്‍ ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ സൊസൈറ്റി അതിന്റെ വിവരങ്ങള്‍ ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികള്‍ക്ക് നല്‍കുകയും അനക്‌സര്‍-IIIല്‍ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നതു പോലുള്ള സജ്ജീകരണങ്ങള്‍ ഒരുക്കേണ്ടതുമാണ്.

4. സ്ഥാപനങ്ങള്‍ നല്‍കുന്ന സേവനങ്ങള്‍(Institutional services)

ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് (കുട്ടികളുടെ സംരക്ഷണവും സുരക്ഷയും) 2000 പ്രകാരം ശ്രദ്ധയും പരിചരണവും വേണ്ടിവരുന്ന  കുട്ടികളുടേയും നിയമപ്രശ്‌നങ്ങളില്‍ പെട്ട കുട്ടികളുടെയും സംരക്ഷണത്തിനായി സ്ഥാപനങ്ങള്‍ നിര്‍മ്മിക്കാനും നിലവിലെ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ അറ്റകുറ്റപ്പണികള്‍ നടത്താനും അനുവാദം നല്‍കുന്നുണ്ട്. ഇത്തരം കേന്ദ്രങ്ങളിലെ ഓരോ കുട്ടിക്കും പ്രത്യേകമായ സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ ബന്ധപ്പെട്ട ഏജന്‍സികള്‍ ഉണ്ടാക്കേണ്ടതാണ്. ഒരുമാസത്തിനുള്ളില്‍ ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടാണ് പദ്ധതി തയ്യാറാക്കേണ്ടത്. ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയില്‍ നിന്ന്  നിന്ന് അംഗീകാരം ലഭിച്ചാല്‍ ആ പദ്ധതി രണ്ടാഴ്ചക്കുള്ളില്‍ ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിയുടെയോ ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡിന്റേയോ   അംഗീകാരം വാങ്ങേണ്ടതുണ്ട്. ഇവരുടെ അംഗീകാരം നേടിയ പ്ലാന്‍ ആറുമാസത്തിനുള്ളില്‍ ബന്ധപ്പെട്ട ഏജന്‍സി ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയെ അറിയിക്കണം. ആറുമാസം കൂടുമ്പോള്‍ ഓരോ കുട്ടിയുടേയും പദ്ധതിയെ കുറിച്ച് അവലോകനം നടത്തും.

ഇത്തരം സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ഒരുക്കുമ്പോള്‍ നല്‍കപ്പെടുന്ന ശ്രദ്ധയുടെയും പരിചരണത്തിന്റെയും നിലവാരത്തെ കുറിച്ചും നിയമം സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്. ഈ പദ്ധതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ലഭിക്കുന്ന സാമ്പത്തിക സഹായങ്ങളുടേയും മറ്റ് മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളുടേയും വിവരങ്ങള്‍ അനക്‌സര്‍-IVല്‍ ഉണ്ട്.

4.1 സങ്കേതങ്ങള്‍(Shelter Homes)

നഗരങ്ങളിലെ പ്രാന്തവല്‍ക്കരിക്കപ്പെട്ട നിരവധി കുട്ടികള്‍ക്ക് ശ്രദ്ധയും പരിചരണവും ആവശ്യമുണ്ട്. നിരവധികാരണങ്ങളാല്‍ താത്ക്കാലികമായെങ്കിലും പാര്‍പ്പിച്ചുകൊണ്ടുള്ള പരിചരണം ആവശ്യമുള്ളവരുമുണ്ട്. ഇതില്‍ രക്ഷിതാക്കളുടെ സ്‌നേഹം ലഭിക്കാത്ത കുട്ടികള്‍, വീട്ടില്‍ നിന്നും ഓടിപ്പോയവര്‍, കുടിയേറി എത്തിയവര്‍ തുടങ്ങിയവരെല്ലാം ഉള്‍പ്പെടും. ഇത്തരം കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന സന്നദ്ധ സംഘടനകളെ കണ്ടെത്താനും അവര്‍ക്ക് അംഗീകാരം നല്‍കാനും സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാറുകള്‍ക്ക്  2000ത്തിലെ ജുവനൈല്‍ നിയമം (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണവും) അധികാരം നല്‍കുന്നുണ്ട്. ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ക്ക് സംരക്ഷണം നല്‍കുന്ന സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് സര്‍ക്കാര്‍ സാമ്പത്തികമായ സഹായം നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്. രാവും പകലും കുട്ടികള്‍ക്ക് സംരക്ഷണം നല്‍കാന്‍ ഇത്തരം സങ്കേതങ്ങള്‍ക്ക് കഴിയേണ്ടതുണ്ട്.

-------------------------------------------------------------------------------------

5 Missing: Mapping the Adverse Child Sex Ratio in India, UNFPA, http://www.unfpa.org/news/news.cfm?ID=388

ചുരുങ്ങിയ കാലത്തിനകം, അവരെ പുനരധിവസിപ്പിക്കേണ്ട ശ്രമങ്ങളും നടത്തേണ്ടതുണ്ട്. സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകളും കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളും കുട്ടികള്‍ക്കായുള്ള ഇത്തരം അഭയ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ജില്ലകളിലും അവയുടെ സംയുക്തമേഖലയിലും വ്യാപിപ്പിക്കാനും അവര്‍ക്ക് സാമ്പത്തിക സഹായം നല്‍കാനും മുന്നിട്ടിറങ്ങണം.

4.2 ശിശു ഭവനങ്ങള്‍(Children’s Homes)

ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റികളിലൂടെ ജുവനൈല്‍ നിയമത്തിന്റെ പരിധിയില്‍ വരുന്ന ശ്രദ്ധയും പരിചരണവും ആവശ്യമുള്ള നിരവധി കുട്ടികള്‍ക്ക് താമസിപ്പിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ശ്രദ്ധയും സംരക്ഷണവും അവരുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എന്തെങ്കിലും അന്വേഷണകാലത്തും ദീര്‍ഘമായ പരിചരണകാലത്തും ചികിത്സാ സമയത്തും വിദ്യാഭ്യാസം, പരിശീലനം, അവരുടെ പുരോഗതി എന്നിവ പുനരധിവാസ സമയത്തെല്ലാം ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ടതാണ്. ഇത്തരം പ്രാന്ത വല്‍ക്കരിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കാനായി ശിശുഭവനങ്ങളും മറ്റും സ്ഥാപിക്കുകയെന്നത് സര്‍ക്കാരിന്റെ ബാധ്യതയാണെന്നും ഒറ്റക്കും കൂട്ടായും അവര്‍ അതിന് തയ്യാറാവണമെന്നും ജുവനൈല്‍ നിയമം (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണംവും) 2000 പറയുന്നുണ്ട്. സര്‍ക്കാരിന് സ്വന്തമായോ സന്നദ്ധ സംഘടനകള്‍ മുഖാന്തിരമോ ഇത്തരം കാര്യങ്ങള്‍ നടപ്പിലാക്കാം. അത് ഓരോ ജില്ലകളിലോ അവയുടെ കൂട്ടായ്മയിലൂടെയോ നടപ്പില്‍ വരുത്താം. കുട്ടികളുടെ സര്‍വ്വതോന്‍മുഖമായ പുരോഗതിക്ക് വേണ്ട കാര്യങ്ങള്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന സംവിധാനങ്ങളുള്ള മറ്റൊരു വീടായി ശിശു ഭവനങ്ങള്‍ മാറേണ്ടതുണ്ട്. കുട്ടികളുടെ കഴിവിനും അഭിരുചിക്കും ഒത്ത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുവാനും അവരുടെ ചേതനകളെ വളര്‍ത്താനും കുടുംബങ്ങളുമായി ചേര്‍ന്ന് അവരെ പുനരധിവസിപ്പിച്ച് പൊതുസമൂഹത്തിലേക്ക് കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കാനും ഇത്തരം കേന്ദ്രങ്ങള്‍ക്ക് കഴിയണം.

4.3 നിരീക്ഷണ ഭവനങ്ങള്‍ (Observation Homes)

ജുവനൈല്‍ നിയമം (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണവും) 2000 പ്രകാരം നിയമപ്രശ്‌നങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡ് വഴി എത്തുന്ന  കുട്ടികള്‍ക്ക് വേണ്ടത്ര പാര്‍പ്പിട സൗകര്യങ്ങളും നിയമപരമായി അവര്‍ അന്വേഷണ വിധേയരാവുന്ന സമയത്തുള്ള സംരക്ഷണവും നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്. ഇത്തരം കുട്ടികളെ താത്ക്കാലികമായി ഏറ്റെടുത്ത് സംരക്ഷിക്കാന്‍ സര്‍ക്കാരിന്റെയോ അല്ലെങ്കില്‍ സര്‍ക്കാര്‍ സഹായമുള്ള സന്നദ്ധ സംഘടനകളാല്‍ പ്രവൃത്തിക്കുന്നതോ ആയ  ജില്ലകളിലെയോ അവയുടെ കൂട്ടായ്മയിലോ ഉള്ള  നിരീക്ഷണ ഭവനങ്ങള്‍  തയ്യാറാവേണ്ടതുണ്ട്. സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശ ഭരണാധികാരികള്‍ ഇതിനു വേണ്ട സാമ്പത്തിക സഹായങ്ങള്‍ നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്.

4.4 പ്രത്യേക ഭവനങ്ങള്‍(Special Homes)

നിയമപ്രശ്‌നങ്ങളുള്ള നിരാലംബരായ കുട്ടികളെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ സര്‍ക്കാരോ അല്ലെങ്കില്‍ സര്‍ക്കാര്‍ വിശ്വാസത്തിലെടുത്ത സന്നദ്ധസംഘടനകളോ നടത്തുന്ന പ്രത്യേക ഭനങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകേണ്ടതുണ്ട്. ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നീണ്ട കാലം സംരക്ഷണം വേണ്ടിവരുന്ന ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ക്ക് താമസിക്കാന്‍ ജില്ലാടിസ്ഥാനത്തിലോ ജില്ലകളുടെ കൂട്ടായ്മയിലോ പ്രത്യേക ഭവനങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കേണ്ടതുണ്ട്.

സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകളോ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശത്തിന്റെ അധികൃതരോ ഇത് സ്ഥാപിക്കാനുള്ള സാമ്പത്തിക സഹായം നല്‍കേണ്ടതാണ്.

4.5 പ്രത്യേക പരിഗണന ലഭിക്കേണ്ട കുട്ടികള്‍ക്കുള്ള പ്രത്യേക സേവനങ്ങള്‍(Specialised services for children with special needs)

എച്ച് ഐ വി ബാധിതരോ എയ്ഡ്‌സ് രോഗികളോ ആയ കുട്ടികള്‍, പീഡനങ്ങള്‍ക്ക് ഇരയായവര്‍, മാനസികമായും ശാരീരികമായും വൈകല്യങ്ങള്‍ അനുഭവിക്കുന്ന കുട്ടികള്‍ തുടങ്ങിയവര്‍ക്ക് നീണ്ടകാലത്തെ പരിചരണവും ശ്രദ്ധയും ആവശ്യമാണ്. ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടവരായും രക്ഷിതാക്കള്‍ മരണപ്പെട്ടവരായും നിരാലംബരായ ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ക്ക് പരിഗണനയും സുരക്ഷയും ആവശ്യമാണ്. ഇവര്‍ക്ക് വൈദ്യം, പോഷകാഹാരം, മാനസിക സാന്ത്വനം തുടങ്ങിയുള്ള സഹായങ്ങളും പരിചരണവും ലഭിക്കുന്ന പ്രത്യേക കേന്ദ്രങ്ങള്‍ തന്നെ ആവശ്യമുണ്ട്.

ഇന്ത്യയില്‍ എച്ച് ഐ വി, എയ്ഡ്‌സ് രോഗബാധിതരുടെ നിരക്ക് ഏറിവരുന്നതിനാല്‍ അത് കുട്ടികളുടെ ജീവിതത്തെയും  ഏറെ ബാധിച്ചിട്ടുണ്ട്. എച്ച് ഐ വി പോസിറ്റീവ് ആയ കുട്ടികള്‍ക്ക് നീണ്ട കാലത്തെ ചികിത്സയും സഹായവും വേണ്ടിവരുന്നുണ്ട്. എയ്ഡ്‌സ് ബാധിതരായ രക്ഷിതാക്കള്‍ക്കൊപ്പം താമസിക്കുന്ന രോഗികളായ കുട്ടികള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ രക്ഷിതാക്കള്‍ മരിച്ച കുട്ടികള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ കുടുംബത്തിലെ മറ്റേതെങ്കിലും അംഗങ്ങള്‍ക്ക് എയ്ഡ്‌സ് രോഗമുള്ള വീട്ടിലെ കുട്ടികള്‍ എന്നിവര്‍ക്കെല്ലാം സഹായം ആവശ്യമാണ്. ഇത്തരം സാഹചര്യങ്ങളില്‍  പ്രയാസപ്പെടുന്ന പീഡിതരും മദ്യത്തിനോ മയക്കുമരുന്ന് പോലുള്ളവക്കോ അടിമകളായ ആയിരക്കണക്കിന് കുട്ടികള്‍ ഇന്ന് ഇന്ത്യയിലുണ്ട്. ഇതിന് പ്രധാന കാരണം ഇവരുടെ രക്ഷിതാക്കളോ കുടുംബക്കാരോ  അധികം പേരും ലഹരിക്ക് അടിമകളാണ് എന്നതാണ്.

ചില കുട്ടികള്‍ മയക്കുമരുന്ന് ലോബികളുടെ കയ്യിലകപ്പെടുകയും അവരുടെ വാഹകരാവുകയും ചെയ്യുന്നു. പിന്നീട് സ്വാഭാവികമായും അവര്‍ അതിന് അടിമകളായി മാറുന്നു. ഇത് പലപ്പോഴും കുറ്റവാസനകളിലേക്ക് അവരെ നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. മാനസികവും ശാരീരികവുമായി വൈകല്യങ്ങളുള്ള കുട്ടികളുടെ രക്ഷിതാക്കള്‍ ദാരിദ്ര്യവും സാമൂഹിക അരക്ഷിതാവസ്ഥയും വൈദ്യശുശ്രൂഷയുടെ അലഭ്യതയും കാരണത്താല്‍ അവരുടെ മക്കളെ ഉപേക്ഷിക്കുന്നതായി കാണപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ക്കും പ്രത്യേകമായ പരിചരണവും അവരുടെ ആരോഗ്യ, വിദ്യാഭ്യാസ, പോഷകാഹാര, വൈകാരിക പരിചരണങ്ങള്‍ അര്‍ഹിക്കുന്നുണ്ട്.

ഇത്തരം പ്രത്യേക പരിചരണങ്ങള്‍ വേണ്ടിവരുന്ന കുട്ടികള്‍ക്കായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് സര്‍ക്കാര്‍ പ്രത്യേകമായി സഹായങ്ങള്‍ നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്. അവര്‍ ഇപ്പോള്‍ താമസിക്കുന്ന അവസ്ഥയില്‍ എന്ത് സഹായമാണോ ചെയ്യാന്‍ കഴിയുക എന്നതാണ് പ്രാഥമിക പരിഗണനയില്‍ വേണ്ടത്. ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ എണ്ണത്തില്‍ കൂടി വരികയാണെങ്കില്‍ ജില്ലാതലത്തിലോ സംയുക്തമായോ പ്രത്യേകമായി ഭവനങ്ങള്‍ ഇവര്‍ക്കായി ഉണ്ടാക്കേണ്ടതുണ്ട്.

5. ആവശ്യങ്ങള്‍ക്ക് അനുസൃതമായ പൊതുഗ്രാന്റുകള്‍(General grant-in-aid for need based/ innovative interventions)

ദുരിതമനുഭവിക്കുന്ന കുട്ടികള്‍ക്കായുള്ള സേവനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നടത്തുന്ന ഇടപെടലുകളെയും  സേവനങ്ങളെയും കൂട്ടിയോജിപ്പിക്കാന്‍ ഏകീകൃത ശിശുസംരക്ഷണ പദ്ധതിയുടെ ആഭിമുഖ്യത്തില്‍ മന്ത്രാലയം ശ്രമം നടത്തുന്നുണ്ട്. പ്രത്യേക ആവശ്യങ്ങളുള്ള കുട്ടികളെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തി അവര്‍ക്ക് സഹായമെത്തിക്കാനുള്ള പദ്ധതികളും നടപ്പിലാക്കാന്‍  മന്ത്രാലയം ശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. ജില്ലകളെയോ നഗരങ്ങളെയോ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ഇത്തരം പൈലറ്റ് പദ്ധതികള്‍ ഇപ്പോള്‍ നടന്നു വരുന്നുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന് തടവുപുള്ളികളുടെ മക്കള്‍ക്കുള്ള സഹായങ്ങള്‍, ലൈംഗിക തൊഴിലാളികളുടെ മക്കള്‍ക്കുള്ള സഹായം തുടങ്ങിയവ ഇതില്‍ പെടും. ഈ പദ്ധതി ദുരന്ത ശേഷമുള്ള പുനരധിവാസ പദ്ധതിയായും പ്രയോജനപ്പെടുത്താവുന്നതാണ്. നിലവിലെ വ്യവസ്ഥാപിത പദ്ധതികളില്‍ പെടാത്തതും അടിയന്തര ഘട്ടങ്ങളില്‍ സംഭവിക്കുന്നതുമായ പല കാര്യങ്ങളിലും സര്‍ക്കാരിന്റെ  ഇടപെടലുകള്‍ എളുപ്പമാക്കാന്‍  ഇതിലൂടെ കഴിയുന്നു.സംസ്ഥാന ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിക്ക് ഈ ആവശ്യത്തിലേക്കായി പൊതുഗ്രാന്റ് അനുവദിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

II) നിയമപ്രകാരമുള്ള സേവനങ്ങള്‍(STATUTORY SUPPORT SERVICES)

1. ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി(Child Welfare Committees (CWCs):)

ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് (കുട്ടികളുടെ സുരക്ഷയും സംരക്ഷണവും) ഭേദഗതി 2006 പ്രകാരം ഓരോ ജില്ലയിലും ഒരു ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി നിലവില്‍ വരണമെന്ന് ഈയ്യിടെ പാര്‍ലമെന്റിന്റെ ഇരു സഭകളും നിയമം പാസാക്കിയിട്ടുണ്ട്. കുട്ടികളുടെ പരിചരണം, ശ്രദ്ധ, ചികിത്സ, പുരോഗതി, പുനരധിവാസം തുടങ്ങിയ കാര്യത്തിലെല്ലാം അന്തിമമായ തീരുമാനവും വിധിയും പറയേണ്ടത് അവരാണ്. അവര്‍ക്ക് അടിസ്ഥാന പരമായ ആവശ്യങ്ങളും മനുഷ്യാവകാശങ്ങളും ഈ കമ്മിറ്റി  നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്.

ഓരോ ജില്ലയിലെയും  ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിയുടെ നിലനില്‍പ്പ്  ഉറപ്പു വരുത്താനും അതിന്റെ ഫലപ്രദമായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നടപ്പിലാക്കാനും  സര്‍ക്കാര്‍ ശ്രദ്ധ നല്‍കേണ്ടതുണ്ട്. ഇതിനാവശ്യമായ ഭൗതിക സാഹചര്യങ്ങള്‍ ഒരുക്കുകയും സാമ്പത്തിക സഹായങ്ങള്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്യുകയെന്നത് സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാറിന്റെയോ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശ അധികാരികളുടെയോ ബാധ്യതയാണ്. ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റിയുടെ വിശദമായ മാര്‍ഗ്ഗരേഖകള്‍ അനുബന്ധം Vല്‍ ചേര്‍ത്തിട്ടുണ്ട്.

2) ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡ്(Juvenile Justice Boards (JJBs))

2006ലെ ജുവനൈല്‍ നിയമ ഭേദഗതി നിയമപ്രകാരം ഓരോ ജില്ലയിലും ഒരു ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡ് രൂപീകരിക്കണമെന്ന് നിഷ്‌കര്‍ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. അശരണരായ കുട്ടികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട  നിയമപ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ഈ ബോര്‍ഡാണ് കൈകാര്യം ചെയ്യേണ്ടത്. ഇതിന്റെ സ്ഥാപനത്തിനും ഭൗതിക സാഹചര്യങ്ങള്‍ ഒരുക്കുന്നതിലും കാര്യക്ഷമമായ പ്രവര്‍ത്തനത്തിനും സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരിനോ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശത്തിന്റെ അധികാരികള്‍ക്കോ ഉത്തരവാദിത്തമുണ്ട്. ജുവനൈല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡ് രൂപീകരണത്തിന്റെ മാര്‍ഗ്ഗ രേഖകള്‍ അനുബന്ധം VIല്‍ പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുണ്ട്.

3) പ്രത്യേക ജുവനൈല്‍ പൊലീസ് വിഭാഗം (Special Juvenile Police Units (SJPUs))

ജുവൈനല്‍ ആക്ട് 2000 എല്ലാ നഗരങ്ങളിലും ജില്ലകളിലും നഗരങ്ങളിലും പ്രത്യേക ജുവൈനല്‍ പൊലീസ് യൂണിറ്റുകള്‍ (എസ് ജെ പി യു) തുടങ്ങാന്‍ അധികാരം നല്കുന്നു. കുട്ടികളുമായുള്ള പൊലീസിന്റെ ഇടപെടല്‍ കാര്യക്ഷമമാക്കുകയും സംയോജിപ്പിക്കുകയുമാണ് ഇവരുടെ കര്‍ത്തവ്യം. ജുവൈനല്‍- ശിശു വെല്‍ഫെയര്‍ ഓഫീസര്‍ എന്നാകും എസ് ജെ പി യു അംഗങ്ങള്‍ അറിയപ്പെടുക.

നിയമപരമായ ആവശ്യത്തിന്‍മേല്‍ എസ് ജെ പി യൂണിറ്റുകളില്‍ രണ്ട് സോഷ്യല്‍ വര്‍ക്കര്‍മാരെ നിയമിക്കുകയും അനിവാര്യമായ സന്ദര്‍ഭങ്ങളില്‍ അവരുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് സഹായം നല്കുകയും ചെയ്യും. ഇവരില്‍ ഒരാള്‍ വനിതയും മറ്റൊരാള്‍ ശിശു പ്രതിരോധ മേഖലയില്‍ വിദഗ്ധനുമായിരിക്കണം. ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി ആണ് ഇരുവരുടെയും വേതനം നല്കുക.

III. മറ്റു പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍(OTHER ACTIVITIES)

1 കൗണ്‍സലിംഗ് സേവനങ്ങള്‍ ശക്തമാക്കാന്‍ മനുഷ്യ ശേഷി വികസനം

കുട്ടികള്‍ക്കും കുടുംബത്തിനും കൗണ്‍സലിംഗ് നല്കുകയെന്നത് ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയുടെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്. ഈ വിഭാഗത്തിന്റെ കുറവ് സമ്മതിച്ചുകൊണ്ടു തന്നെ, പദ്ധതിയുടെ വിവിധ ഘടകങ്ങള്‍ അനുസരിച്ച് പ്രഫഷണല്‍ കൗണ്‍സലിംഗ് സര്‍വീസുകള്‍ക്ക് ആളുകളെ നല്കാന്‍, കൗണ്‍സലര്‍ വിഭാഗത്തിന്റ   വിഭാഗത്തിന്റെ വികസനത്തിനായി  ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി  പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു.

നാഷണല്‍ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റിയൂട്ട് ഓഫ് പബ്ലിക് കോ ഓപറേഷന്‍ ഓഫ് ചൈല്‍ഡ് ഡവലപ്‌മെന്റ് (എന്‍ ഐ പി സി സി ഡി), അതിന്റെ നാലു പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങള്‍ എന്നിവ പ്രഫഷണല്‍ കൗണ്‍സലിംഗ് കോഴ്‌സുകള്‍ നടത്തുന്നുണ്ട്. സ്വന്തമായും വിവിവിധ സാമൂഹ്യ സേവന വിഭാഗങ്ങള്‍, സോഷ്യല്‍ സയന്‍സ് വകുപ്പുകള്‍ തുടങ്ങിയവ മുഖാന്തിരം നടത്തുന്ന കോഴ്‌സുകള്‍ക്ക് അതാതു സ്ഥാപനങ്ങള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ സമിതികളുടെ അംഗീകാരമുണ്ട്.

2. പരിശീലനവും ശേഷി വര്‍ധിപ്പിക്കലും(Training and capacity building)

കുട്ടികള്‍ക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള മേഖലകളില്‍ തുടര്‍ച്ചയായ സേവനം നല്കാന്‍ തൊഴില്‍പരമായ പരിശീലനം ലഭിച്ച മനുഷ്യശേഷിയുടെ കടുത്ത ദൗര്‍ലഭ്യം അനുഭവപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയനുസരിച്ച് (എ) പുതുതായി റിക്രൂട്ട് ചെയ്യപ്പെടുന്നവര്‍ക്കും (ബി) നിലവില്‍ സേവനം അനുഷ്ഠിക്കുന്നരുടെ ശേഷിയും സംവേദനക്ഷമതയും വര്‍ധിപ്പിക്കാനും പരിശീലനം ആവശ്യമാണ്. ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി ഉള്‍പ്പെടെ രാജ്യത്തുടനീളം ശിശു പ്രതിരോധ മേഖലയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവരുടെ പരിശീലനം മുന്‍ഗണനാ ക്രമമനുസരിച്ചാണ് നല്കപ്പെടുക. എല്ലാ തലത്തിലും ശിശു സൗഹൃദ സേവനങ്ങള്‍ നല്കാനുള്ള സംയുക്ത ശിശു പ്രതിരോധ തൊഴില്‍ ശക്തിയില്‍ ചേരാന്‍  ഇത്തരം ആളുകള്‍ പരിശീലനം നേടല്‍ അനിവാര്യമാണ്. ഇത്തരം പ്രതിസന്ധികള്‍ നേരിടാന്‍ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി  താഴെ പറയുന്ന മാര്‍ഗങ്ങള്‍ സ്വീകരിക്കുന്നു.

2.1 എന്‍ ഐ പി സി സി ഡിയുടെ പങ്ക്(Role of NIPCCD): ദേശീയ, പ്രാദേശിക തലങ്ങളില്‍ പരിശീലനവും ക്രിയാശേഷി വര്‍ധനവും നല്കാനുള്ള നോഡല്‍ ഉത്തരവാദിത്തം എന്‍ ഐ പി സി സി ഡിക്കാണ്. എന്‍ ഐ പി സി സി ഡിക്കുള്ളില്‍, ദേശീയ തലത്തിലും നാലു പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങള്‍ വഴിയും ശിശു പ്രതിരോധ കേന്ദ്രങ്ങള്‍ തയ്യാറാക്കാനുള്ള നിര്‍ദേശം ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി സമര്‍പ്പിക്കുന്നു. എല്ലാവിധ ശിശുപ്രതിരോധ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്കുമുള്ള പരിശീലനവും ക്രിയാശേഷി വര്‍ധനയും ഇത്തരം കേന്ദ്രങ്ങള്‍ നല്കുന്നു. എന്‍ ഐ പി സി സി ഡി ഉറപ്പു വരുത്തുന്ന കാര്യങ്ങള്‍:

(i) പരിശീലന രീതികളുടെയും കോഴ്‌സ് കരിക്കുലത്തിന്റെയും വികസനം

(ii) പരിശീലകര്‍ക്ക് പരിശീലനം

(iii)  പ്രാദേശിക തലത്തിലുള്ള പരിശീലനവും മികച്ച അനുഭവങ്ങള്‍ പങ്കുവെക്കലും

(iv)  സര്‍വകലാശാലകളും വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കല്‍.

നാഷണല്‍ കൗണ്‍സില്‍ ഓഫ് പ്രൊട്ടക്ഷന്‍ ഓഫ് ചൈല്‍ ഡ് റൈറ്റ്, നാഷണല്‍ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റിയൂട്ട് ഓഫ് സോഷ്യല്‍ ഡിഫന്‍സ് (എന്‍ ഐ എസ് ഡി), നാഷണല്‍ ഇന്‍സ്റ്റിറ്റിയൂട്ട് ഫോര്‍ മെന്റല്‍ ഹെല്‍ത്ത് ആന്റ് ന്യൂറോ സയന്‍സസ് (നിംഹാന്‍സ്), നിയമ പരിശീലന കേന്ദ്രങ്ങള്‍, പൊലീസ് പരിശലന സ്‌കൂളുകള്‍, ഭരണപരമായ സ്ഥാപനങ്ങള്‍/ അക്കാദമികള്‍, ചൈല്‍ഡ് ലൈന്‍ ഇന്ത്യ ഫൗണ്ടേഷന്‍, അംഗീകൃത സ്‌കൂളുകള്‍, ഇന്‍സ്റ്റിറ്റിയൂട്ട് ഓഫ് സോഷ്യല്‍ വര്‍ക്ക്, നിയമ/ മറ്റു മേഖലകളിലെ വിദഗ്ധര്‍ തുടങ്ങിയവരുമായി ചേര്‍ന്ന് ശക്തമായ നെറ്റ്‌വര്‍ക്കും സംഘാടനവും വികസിപ്പിക്കപ്പെടുക. കുട്ടികളുടെ അവകാശങ്ങളും ശിശു പ്രതിരോധ പ്രശ്‌നങ്ങളും പാഠ്യപദ്ധതിയുടെ ഭാഗമാണെന്ന് ഇത് ഉറപ്പവരുത്തുകയും ആസൂത്രണത്തിനും നടപ്പാക്കുന്നതിനും മുന്‍ഗണന ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു.

2.2 എസ് സി പി എസുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം(Role of SCPS): സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശ തലത്തില്‍, പരിശീലനം, ശേഷിവര്‍ധന എന്നിവയ്ക്കുളള നോഡല്‍ ഉത്തരവാദിത്തം എന്നിവ എസ് സി പി എസ് പരിശീലനത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. വിദഗ്ധ സംഘടനകള്‍, സ്ഥാപനങ്ങള്‍, അക്കാദമികള്‍, സര്‍വകലാശാലകള്‍, സോഷ്യല്‍ വര്‍ക്ക് സ്‌കൂളുകള്‍, വ്യക്തികള്‍ എന്നിവരടങ്ങിയ വിദഗ്ധരുടെ പൂള്‍ എസ് സി പി എസ് കണ്ടെത്തും. കുട്ടികളുടെ അവകാശങ്ങള്‍, സംരക്ഷണം എന്നിവയില്‍ വൈദഗ്ധ്യമുള്ളവരായിരിക്കും.

ഇവര്‍ ജില്ലാ സംസ്ഥാന തലങ്ങളില്‍ പരിശീലന കോഴ്‌സുകള്‍ സംഘടിപ്പിക്കും. ഐ സി പി എസിനു കീഴില്‍ വരുന്ന വ്യക്തിഗത പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ കൂടി എസ് സി പി എസ് കണ്ടെത്തുകയും പരിശീലനം നല്കുകയും ചെയ്യും. എന്‍ ഐ സി സി ഡി, അതിന്റെ പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങള്‍ എന്നിവയുടെ സഹായത്തോടെയാണ് ബന്ധപ്പെട്ട വിഷയങ്ങളില്‍ പ്രധാന പരിശീലകരെ തെരപ്പെടുത്തുന്നത്.

കുട്ടികളുമായി ഇടപെടല്‍ നടത്താന്‍ തൊഴില്‍പരമായ പരിശീലനം ലഭിച്ച മനുഷ്യശേഷി വിഭാഗത്തെ വളര്‍ത്തിയെടുക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി കുട്ടികളുടെ അവകാശം, സംരക്ഷണം വിഷയത്തില്‍ പുതിയ കോഴ്‌സുകള്‍ തുടങ്ങാന്‍ എസ് സി പി എസ് സര്‍വകലാശാലകളുമായും വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുമായും ബന്ധം സ്ഥാപിക്കും. കൗണ്‍സലിംഗ് തുടങ്ങി ശിശു സംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വൈദഗ്ധ്യം ആവശ്യമായ വിഷയങ്ങളില്‍ ശിശുസംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് തൊഴില്‍ സജ്ജരായ  മനുഷ്യ ശേഷി വിഭാഗത്തെ വളര്‍ത്തിയെടുക്കാന്‍ തക്ക പുതിയ കോഴ്‌സുകള്‍ തുടങ്ങാന്‍ സര്‍വകലാശാലകളുമായും വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുമായും യോജിച്ച് എസ് സി പി എസ് പ്രവര്‍ത്തിക്കും.

ശേഷി വികസിപ്പിക്കാനും പരിശീലനം നല്കാനും സംസ്ഥാന ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികള്‍ക്കും സംസ്ഥാന അഡോപ്ഷന്‍ റിസോഴ്‌സ് ഏജന്‍സികള്‍ക്കും പദ്ധതി വന്‍തുക സഹായധനം നല്കുന്നുണ്ട്.

3. വിജ്ഞാനാടിത്തറ ശക്തിപ്പെടുത്തുക(Strengthening the knowledge-base)

കുട്ടികള്‍ക്ക് സംരക്ഷണം ലഭിക്കുന്ന അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കാന്‍  ശക്തമായ വിജ്ഞാനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള അവബോധം ആവശ്യമാണ്. ലഭിച്ച വിവരത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ളതും തന്ത്രപരവുമായ പ്രതികരണങ്ങള്‍ വികസിപ്പിക്കാന്‍ ഇതാവശ്യമാണ്. ഡാറ്റകളുടെ കുറവ് പദ്ധതി ആസൂത്രണം, ഉചിതമായ സേവനം നല്കല്‍, സഹായ വിതരണം എന്നിവയെ വിപരീതമായി ബാധിക്കും. ഐ സി പി എസിനു കീഴില്‍ താഴെ പറയുന്ന പ്രത്യേക കാര്യങ്ങള്‍ വികസിപ്പിക്കുകയും ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യും.

3.1 ഗവേഷണവും പ്രമാണ ശേഖരണവും(Research and documentation): ഫലപ്രദമായി ഇടപെടാനുള്ള തന്ത്രങ്ങള്‍ രൂപപ്പെടുത്തുകയും എല്ലാ കുട്ടികളിലും എത്തുന്ന വിധം ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികള്‍ നടപ്പാക്കുകയും നടപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിന് വ്യാപകമായ വിജ്ഞാനാടിത്തറയും നല്ല പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ രേഖകളും അനിവാര്യമാണ്. കുട്ടികളെ കടത്തല്‍, വാണിജ്യ ലൈംഗിക ഉപയോഗം, കുട്ടികള്‍ക്കെതിരായ അക്രമം, നിയമക്കുരുക്കില്‍ പെട്ടകുട്ടികള്‍, ശൈശവ വിവാഹം, ശിശുഹത്യ/ ഭ്രൂണഹത്യ, നഗര സാഹചര്യങ്ങളിലെയും മറ്റു മേഖലകളിലെയും കുട്ടികള്‍ തുടങ്ങി ശിശു സംരക്ഷണ പ്രശ്‌നങ്ങളെ കുറിച്ച് പഠനം നടത്തി കാരണം, പ്രകൃതി, വ്യാപനം എന്നിവ കണ്ടെത്താന്‍ പദ്ധതി സൗകര്യമൊരുക്കുന്നുണ്ട്. മാത്രമല്ല ശിശു സംരക്ഷണ മേഖലയില്‍  പ്രധാന മേഖലകളിലും നേരിടുന്ന പുതിയ വെല്ലുവിളികളെ കുറിച്ചുള്ള ഗവേഷണത്തിനും, വിവശങ്ങള്‍ ശേഖരിക്കാനും തെളിവുകള്‍ നയങ്ങളും പദ്ധതികളുമായി പരിവര്‍ത്തിപ്പിക്കാനും, പദ്ധതി പിന്തുണ നല്കുന്നുണ്ട്. ഉപജീവനം,   സുരക്ഷ, കുടിയേറ്റം,                  ആഭ്യന്തര മാറ്റിപ്പാര്‍പ്പിക്കല്‍, കുട്ടികളുടെ ദുരുപയോഗം, നശിപ്പിക്കല്‍, ശൈശവ ലൈംഗികത, തുടങ്ങി ശൈശവ അവകാശവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഉടലെടുക്കുന്ന പുതിയ പ്രശ്‌നങ്ങളും  ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടും.

എന്‍ ഐ പി സി സി ഡിക്കും അതിന്റെ പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങള്‍ക്കും പ്രാദേശിക ദേശീയ തലങ്ങളില്‍ ഗവേഷണവും രേഖ ശേഖരണവും ഉപയോഗവും (ഡോക്യുമെന്റേഷന്‍) നേരിട്ട്/ പ്രാപ്തരായ വ്യക്തികള്‍ക്കോഏജന്‍സികള്‍ക്കോ ഉപ കരാര്‍ നല്കി, നടത്താന്‍ കഴിയും. നിര്‍ദിഷ്ട സാമ്പത്തിക പിന്തുണയനുസരിച്ച് ആവശ്യമായ പണം കണ്ടെത്താനും എന്‍ ഐ പി സി സി ഡിയും പ്രാദേശിക കേന്ദ്രങ്ങളും ശക്തിപ്പെടുത്താനും പദ്ധതിക്കു കഴിയും. കൂടാതെ  എസ് സി പി എസുകള്‍ക്കും എസ് എ ആര്‍ എകള്‍ക്കും സംസ്ഥാന ജില്ലാതലങ്ങളിലെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക് മതിയായ സാമ്പത്തികാധികാരമുണ്ട്.

3.2 ചൈല്‍ഡ് ട്രാക്കിംഗ് സിസ്റ്റം(Child Tracking System)

ശിശുസംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഡാറ്റകളും വിവരങ്ങളും ലഭിക്കുന്നതില്‍ കാര്യമായ കുറവുണ്ടെന്ന് വനിത- ശിശു വികസന മന്ത്രാലയം മനസ്സിലാക്കുന്നു. ഈ കുറവ് കാരണം പ്രശ്‌നം ശരിയായ രീതിയില്‍ അഭിസംബോധന ചെയ്യപ്പെടുന്നില്ല. അഥവാ നിരവധി കുട്ടികള്‍ ഇപ്പോഴും പരിചരണം ആവശ്യമുള്ളവരായുണ്ട്. പ്രസ്തുത കുറവ് നികത്തുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി വനിത- ശിശു വികസന മന്ത്രാലയം ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിക്കു  കീഴില്‍ ചൈല്‍ഡ് പ്രൊട്ടക്ഷന്‍ ഡാറ്റ മാനേജ്‌മെന്റ് സംവിധാനം  വികസിപ്പിക്കും.

എല്ലാവിധ ശിശുസംരക്ഷണ പദ്ധതികളും റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നതും നടപ്പാക്കുന്നതിന്റെയും മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കുന്നതിന്റെയും അടിത്തറയായി ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കും. ശിശു സംരക്ഷണത്തെ കുറിച്ചുള്ള വെബ് അധിഷ്ഠിത ഡാറ്റ മാനേജ്‌മെന്റ് സിസ്റ്റം വഴിയാണ് ഇത് നേടിയെടുക്കാനാകുക. മാത്രമല്ല ദേശീയ തലത്തില്‍ കടത്തപ്പെട്ടതും കാണാതായതുമായ കുട്ടികളുടെ വെബ്‌സൈറ്റ് വികസിപ്പിക്കാനും അവരെ തിരിച്ചു കൊണ്ടുവരലും പുനരധിവാസവും ആലോചനയുണ്ട്.

ഇത് വളരെയധികം സമയവും വിഭവവും ആവശ്യമായ സങ്കീര്‍ണവും തീവ്രവുമായ പ്രക്രിയയാണ്. ക്രമേണ ഇത് രാജ്യവ്യാപകമാക്കാനും ആലോചനയുണ്ട്. ഐ സി പി എസിനു കീഴില്‍ സെന്‍ട്രല്‍ പ്രൊജക്ട് സപ്പോര്‍ട്ട് ആണ് ചൈല്‍ഡ് ട്രാക്കിംഗ് സിസ്റ്റം നടപ്പാക്കുന്നത്.

വെബ് അടിസ്ഥിത സോഫ്റ്റ്‌വെയര്‍ ഉപയോഗത്തിലൂടെ കേന്ദ്രീകൃത  ഏകോപനവും സാധ്യമാക്കാന്‍ സി പി എസ് യു ഏകീകൃത ഡാറ്റ എന്‍ട്രി മെക്കാനിസവും ഏകീകൃത നടപടിക്രമങ്ങളും വികസിപ്പിക്കും. സംസ്ഥാനതലത്തില്‍ എസ് പി എസ് യു, എസ് സി പി എസ് എന്നിവ ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയുടെ  സഹകരണത്തോടെ ചൈല്‍ഡ് ട്രാക്കിംഗ് സിസ്റ്റത്തിന് മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കും.

ചൈല്‍ഡ് ട്രാഫിക്കിംഗ് സിസ്റ്റത്തിന് വിവിധ ഘടകങ്ങളുണ്ട്:

3.2.1 വെബ് അധിഷ്ഠിധ ചൈല്‍ഡ് പ്രൊട്ടക്ഷന്‍ മാനേജ്‌മെന്റ് സിസ്റ്റം (എം ഐ എസ്)( Web-enabled Child Protection Management Information System (MIS))

ജില്ലയില്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള സാഹചര്യങ്ങളിലുള്ള കുട്ടികള്‍ക്കും ആക്രമിക്കപ്പെടാന്‍ സാധ്യതയുള്ള കുട്ടികള്‍ക്കും അവരുടെ കുടുംബങ്ങള്‍ക്കും സേവനം എത്തിക്കാനുള്ള ബാധ്യത ഡി സി പി എസുകളില്‍ നിക്ഷിപ്തമാണ്. പൊലീസ് സ്റ്റേഷനുകളും അവയുമായി ബന്ധപ്പെടാനുള്ള വിവരങ്ങളും ചൈല്‍ഡ് കെയര്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍,  ആശുപത്രികള്‍, പ്രാഥമിക ആരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങള്‍, ശിശുരോഗ വിദഗ്ധന്‍, ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി, ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡ് ചൈല്‍ഡ് അംഗങ്ങള്‍, ചൈല്‍ഡ് ലൈന്‍ സര്‍വീസ് തുടങ്ങിയവ ഉദാഹരണം.

ജില്ലാതലത്തില്‍ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ ലഭിക്കുന്നതും അല്ലാത്തതുമായ കുട്ടികളുടെ ഡാറ്റബേസ് നിലനിര്‍ത്തുന്നത് ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി ആയിരിക്കും. ഇതൊടൊപ്പം ഡാറ്റ മാനേജ്‌മെന്റ് സിസ്റ്റം നിര്‍മിക്കാന്‍ പദ്ധതി പിന്തുണ നല്കും. ഇന്ത്യയില്‍  പരിചരണം ലഭിക്കുന്നതും ലഭിക്കേണ്ടതുമായ കുട്ടികളുടെ  വ്യാപകവും ഏകീകൃതവും പുതുക്കിയതുമായ ഡാറ്റാ ബേസ് ഇതിന്റെ ആണ് ആത്യന്തിക ലക്ഷ്യം. സമയം ആവശ്യമായ സങ്കീര്‍ണ പദ്ധതിയായതിനാല്‍ ക്രമേണ രാജ്യവ്യാപകമാക്കുകയാണ് ലക്ഷ്യം. ആദ്യഘട്ടത്തില്‍ തെരഞ്ഞെടുത്ത സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതികളുടെ പൈലറ്റ് പ്രൊജക്ട് ആയിട്ടായിരിക്കും ഇത് നടപ്പാക്കുക.

3.2.2 കാണാതായ കുട്ടികള്‍ക്കു വേണ്ടിയുള്ള വെബ്‌സൈറ്റ്(Website for missing children)

വളരെയധികം കുട്ടികള്‍ വിവിധ കാരണങ്ങളാല്‍ നാടുവിടുകയോ കാണാതാവുകയോ ചെയ്യുന്നുണ്ട്. കാണാതായ കുട്ടികളെ  കണ്ടെത്താനും (ചൈല്‍ഡ് ട്രാക്കിംഗ്) അവരെ തിരിച്ചെത്തിക്കാനും പുനരധിവസിപ്പിക്കാനും ചിട്ടയായതും കേന്ദ്രീകൃതവുമായ സംവിധാനം ആവശ്യമാണ്. സംസ്ഥാന ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി, ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി എന്നിവയുമായി ബന്ധിപ്പിച്ച് ദേശീയ തലത്തില്‍ കാണാതായ കുട്ടികളെ സംബന്ധിച്ച ഒരു വൈബ്‌സൈറ്റ് തയ്യാറാക്കാന്‍ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി ആലോചിക്കുന്നുണ്ട്. ശിശുസംരക്ഷണ ഡാറ്റ മാനേജ്‌മെന്റ് സിസ്റ്റത്തിന്റെ ഭാഗമാണ് വെബ്‌സൈറ്റ്.

4. നിയമ, പൊതു വിദ്യാഭ്യാസവും ആശയവിനിമയവും(Advocacy, public education and communication)

രാജ്യത്ത് പ്രതിദിനം നിരവധി കുട്ടികള്‍ അശ്രദ്ധയുടെയും ദുരുപയോഗത്തിന്റെയും ആക്രമണത്തിന്റെയും ഇരകളാകുന്നുണ്ട്. ചില ശൈശവ ദുരുപയോഗ രീതികള്‍ സാമൂഹ്യ അംഗീകാരത്തിന്റെ പേരിലും നിലനില്‍ക്കുന്നു. ഉദാഹരണം- ശൈശവ വിവാഹം, ബാലവേല, പെണ്‍ഭ്രൂണഹത്യ/ ശിശുഹത്യ, ലിംഗ വിവേചനം. ഇത്തരം മനോഗതികള്‍ മാറ്റാന്‍ നയങ്ങള്‍ക്കും നിയമങ്ങള്‍ക്കും സാധ്യമാകുന്നത് അപൂര്‍വമാണ്. ദോഷവശങ്ങളെ കുറിച്ച് ബോധവത്കരണം നടത്തി  സമൂഹത്തെ പടിപടിയായി തിരിച്ചു കൊണ്ടുവരണം.

എന്നാല്‍ ഇത്തരം ബോധവത്കരണങ്ങള്‍ രാജ്യത്ത് താരതമ്യേന കുറവാണ്. പലപ്പോഴും ശിശു അവകാശങ്ങള്‍, ശിശു സംരക്ഷണ നിയമം എന്നീ പ്രയോഗങ്ങള്‍ അറിയുന്നവര്‍ പോലും കുറവാണ്. എല്ലാതലത്തിലും മനസ്ഥിതി മാറ്റാന്‍ നിയമ- പൊതു വിദ്യാഭ്യാസവും ആശയവിനിമയവും സഹായിക്കും. ശിശു സംരക്ഷണത്തിനായി കേന്ദ്ര- സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാറുകള്‍ വിവിധ പദ്ധതി/പരിപാടികള്‍ നടപ്പാക്കി വരുന്നുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും ഇത്തരം പദ്ധതികളെ കുറിച്ചുള്ള ബോധവത്കരണം താരതമ്യേന കുറവാണ്. അതിനാല്‍ തന്നെ ജനങ്ങള്‍ക്ക് സേവനം ലഭിക്കാനും തടസ്സങ്ങള്‍ അനുഭവപ്പെടുന്നു. സംസ്ഥാന-ജില്ലാ തലങ്ങളിലുള്ള ശിശു സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങളെ കുറിച്ച് അറിവില്ലെങ്കില്‍ തന്നെ ബുദ്ധിമുട്ടിലാകുന്ന കുട്ടികളെ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടത് ജനങ്ങളുടെ കടമയാണ്. ഉദാഹരണമായി ദത്തെടുക്കലിനെ കുറിച്ച് അവബോധമില്ലാത്തത് കുട്ടികളില്ലാത്ത ദമ്പതിമാര്‍ക്ക് ദത്തെടുക്കലിന് തടസ്സമാകുന്നു.

വനിത ശിശു വികസന മന്ത്രാലയം മറ്റു മന്ത്രാലയങ്ങളുമായി സഹകരിച്ച് ശിശു അവകാശ, സംരക്ഷണ വിഷയങ്ങളിള്‍ ആശയവിനിമയ പൊതു ബോധവത്കരണ നയം രൂപീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. മേഖലയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന ദേശീയ/ അന്തര്‍ദേശീയ സംഘടനകളും ഇതിനോട് സഹകരിക്കുന്നു. ടെലിവിഷന്‍, വര്‍ത്തമാന പത്രങ്ങള്‍, ആനുകാലികങ്ങള്‍ തുടങ്ങി എല്ലാവിധ പരസ്യമാധ്യമങ്ങളെയും ഇതിനായി ആശ്രയിക്കുന്നുണ്ട്.

സിനിമ ഹാള്‍, റേഡിയോ, തെരുവു നാടകം, ചര്‍ച്ചാ ഫോറങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവയിലൂടേയും പരിപാടികള്‍ സംഘടിപ്പിക്കുന്നു. അച്ചടി, വിവരങ്ങളുടെ പ്രചാരണം,വിദ്യാഭ്യാസം വസ്തുതകളുടെ ആശയവിനിമയം (ഐ ഇ സി) കൂടാതെ ബന്ധപ്പെട്ട സംവിധാനത്തിലെ അംഗങ്ങള്‍ക്കും കമ്യൂണിറ്റികള്‍ക്കും പ്രാദേശികസമിതികള്‍ക്കും ഉപദേശവും സഹായ വര്‍ക് ഷോപ്പുകളും സംഘടിപ്പിക്കുക തുടങ്ങിയവയും ആശയവിനിമയ നയത്തില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു.

ജില്ലാ സംസ്ഥാന തലങ്ങളില്‍ ഉപദേശ സഹായക  വര്‍ക്ക്ഷാപ്പുകളും ആശയവിനിമയവും സംസ്ഥാന ശിശു  സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി, സംസ്ഥാന ദത്തെടുക്കല്‍ സഹായ ഏജന്‍സി, ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി എന്നിവയുടെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. മൊത്തം ബജറ്റില്‍ നിന്നാണ് ഇതിനുള്ള ചെലവ് കണ്ടെത്തുക.

5. മേല്‍നോട്ടം (മോണിറ്ററിംഗ്)( Monitoring)

ജില്ല, സംസ്ഥാന, ദേശീയ തലങ്ങളില്‍ മേല്‍നോട്ടം നടത്തുന്നു. എല്ലാ തലങ്ങളിലും തെളിവ് അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള മേല്‍നോട്ടത്തിന്  വിവര നിക്ഷേപം (ഇന്‍പുട്) ഫലം (ഔട്പുട്) പരിണാമം (ഔട്കം) എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകും. മോണിറ്ററിംഗ് സംവിധാനത്തിന് ഓട്ടമേറ്റഡ് മാനേജ്‌മെന്റ് ഇന്‍ഫര്‍മേഷന്‍ സിസ്റ്റത്തിന്റെ പിന്തുണയുണ്ടാകും. രാജ്യത്തുടനീളം ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ്  (കെയര്‍ ആന്റ് പ്രൊട്ടക്ഷന്‍ ഓഫ് ചില്‍ഡ്രന്‍)ആക്ട് 2000), അതിന്റെ ഭേദഗതി നിയമം 2006 എന്നിവ അനുസരിച്ചുള്ള സ്ഥാപനങ്ങളിലൂടെ ലഭിക്കുന്ന വിവരങ്ങളായിരിക്കും മാനേജ്‌മെന്റ് ഇന്‍ഫര്‍മേഷന്‍ സിസ്റ്റം വികസിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള അടിത്തറ. പ്രാഥമികമായി, ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി ഇവ ശേഖരിച്ച് ഡാറ്റ ബേസ് ചിതറിക്കിടക്കുന്ന വിവരങ്ങള്‍ കായികമായി (കൈകള്‍ കൊണ്ട്) നവീകരിക്കുന്നു. ഇത്തരം പ്രയത്‌നങ്ങള്‍ ഒരു മാസത്തിനകം സ്ഥാപിക്കപ്പെടും. സംസ്ഥാനതല ഡാറ്റബേസ് ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷം സൊസൈറ്റികളില്‍ നിന്നും ലഭിക്കുന്ന വിവരങ്ങളനുസരിച്ച് സംസ്ഥാന ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികളാണ് സംരക്ഷിക്കുക. ജില്ലാ സംസ്ഥാനതല ഡാറ്റാ ബേസുകള്‍ 12ാം പദ്ധതിയുടെ അവസാനത്തോടെ ക്രമേണ ശിശു സംരക്ഷണത്തിനുള്ള വെബ് അധിഷ്ഠിത മാനേജ്‌മെന്റ് ഇന്‍ഫര്‍മേഷന്‍ സിസ്റ്റത്തിലേക്ക് മാറ്റപ്പെടും

5.1 ജില്ലാ തലത്തിലുള്ള മേല്‍നോട്ടം(Monitoring at District level)

ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയുടെ സഹായത്തോടെ ജില്ലാ പരിഷത് ചെയര്‍പേഴ്‌സണും ജില്ല മജിസ്‌ട്രേറ്റും ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികളുടെയും മൊത്തം ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയുടെ നടത്തിപ്പിന്റെയും മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കും. ജില്ലാ പരിഷത്ത് പ്രസിഡന്റും ജില്ലാ മജിസ്‌ട്രേറ്റും ചെയര്‍മാനും ഉപ ചെയര്‍മാനുമായ സമിതിയില്‍  ബന്ധപ്പെട്ട സര്‍ക്കാര്‍ വകുപ്പുകളില്‍ നിന്നുള്ള പ്രതിനിധികളും ഉണ്ടാകും. ഉദാഹരണം- ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, തൊഴില്‍, ഭവന നിര്‍മാണം, ജുഡീഷ്യറി, റയില്‍വേ. കൂടാതെ പി ആര്‍ ഐ, യു എല്‍ ബി തുടങ്ങിയ പ്രാദേശിക സമിതി അംഗങ്ങളും സന്നദ്ധ സംഘടന പ്രതിനിധികളും പൊതുസമൂഹ പ്രതിനിധികളും സമിതിയിലുണ്ടാകും. ഡിസ്ട്രിക്ട് സ്‌പെസിഫിക് ഇന്‍ഡികേറ്റേഴ്‌സ് അടിസ്ഥാനമാക്കി ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികള്‍ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി നടത്തിപ്പ് നിരീക്ഷിക്കും. പദ്ധതി നടത്തിപ്പിലൂടെയാണ് ഇത് വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുന്നത്.

5.2 സംസ്ഥാന തലത്തിലുള്ള മേല്‍നോട്ടം(Monitoring at State level)

സംസ്ഥാന ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റിയുടെ സഹായത്തോടെ സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിയും വനിതാ- ശിശു വികസന വിഭാഗവും ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി നടപ്പാക്കുന്നതിന് മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കും. സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറി ചെയര്‍മാനായ സമിതിയില്‍ ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, തൊഴില്‍ തുടങ്ങി വിവിധ സര്‍ക്കാര്‍ വകുപ്പുകളില്‍ നിന്നുള്ള പ്രതിനിധികളും പി ആര്‍ ഐ, യു എല്‍ ബി തുടങ്ങി പ്രാദേശി ഭരണ സമിതി അംഗങ്ങളും, സന്നദ്ധസംഘടനകള്‍ പൊതു സമൂഹ പ്രതിനിധികള്‍ തുടങ്ങിയവര്‍ അംഗങ്ങളായിരിക്കും. പദ്ധതി നടത്തിപ്പ് പ്രക്രിയക്കിടെ വികസിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന പ്രത്യേക സൂചകങ്ങള്‍ വഴി ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി നടത്തിപ്പിന് സംസ്ഥാന ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കും. അതാത് സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ചീഫ് സെക്രട്ടറി- കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശ ഐ സി പി എസ് നടത്തിപ്പിന്റെ വാര്‍ഷിക അവലോകനവും മൂല്യനിര്‍ണയവും നടത്തുകയും ഭാരത സര്‍ക്കാറിന് റിപ്പോര്‍ട്ട് അയക്കുകയും ചെയ്യും.

5.3 കേന്ദ്രതലത്തിലുള്ള നിരീക്ഷണം(Monitoring at Central level)

വനിതാ- ശിശു വികസന മന്ത്രാലയം ദേശീയ തലത്തില്‍ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി നടത്തിപ്പ് താഴെ പറയുന്ന വഴികളിലൂടെ നിരീക്ഷിക്കുകയും മേല്‍നോട്ടം വഹിക്കുകയും ചെയ്യും.

എ) സംസ്ഥാന ആഭ്യന്തര സെക്രട്ടറിമാരുടെ വാര്‍ഷിക അവലോകന യോഗം വിളിച്ചുകൂട്ടും

ബി) സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ പാദവാര്‍ഷിക അവലോകന യോഗങ്ങള്‍ വിളിച്ചു ചേര്‍ത്ത് നടത്തിപ്പ് സൂക്ഷ്മമായി നിരീക്ഷിക്കുക

സി) പദ്ധതി ഫലപ്രദമായി നടപ്പാക്കാന്‍ വേണ്ട സാങ്കേതിക പിന്തുണ നല്കുക

ഡി) മേഖലയിലെ മികച്ച സേവനങ്ങള്‍ക്ക് പ്രോത്സാഹനം നല്കാന്‍ ദേശീയ അവാര്‍ഡുകള്‍നല്കുക

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതിയുടെ ചുരുങ്ങിയത് താഴെ പറയുന്ന ഏകകങ്ങള്‍ സജീവമാക്കുന്ന തരത്തിലായിരിക്കും നിരീക്ഷണ സംവിധാനം:

സംവിധാനം സജ്ജീകരിക്കലും അടിസ്ഥാന സൗകര്യവും(System set-up and infrastructure:)

ശിശു സംരക്ഷണ നെറ്റ്‌വര്‍ക്ക് ദാദാക്കള്‍ക്ക് വിവരങ്ങള്‍ നല്കുന്നത് നിയമപരമായ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കു പുറമെ പുനരധിനവാസ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നടത്താന്‍ കൂടിയാണ്. ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡുകള്‍, ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റികള്‍, എസ് ജെ പി യുകള്‍  തുടങ്ങിയ സ്ഥാപനങ്ങളും ഉപദേശക സമിതികള്‍, സെലക്ഷന്‍ കമ്മിറ്റി, ഡി സി പി സി തുടങ്ങിയവ അടക്കം ഒരു ജില്ലയിലെ  ശിശുസംരക്ഷണ സേവനങ്ങള്‍ നല്കുന്ന സംവിധാനങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചുള്ള എല്ലാ വിവരങ്ങളും ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി ഡാറ്റ ബേസില്‍  രേഖപ്പെടുത്തപ്പെടും. ഇത്തരം ഘടന രൂപപ്പെട്ട് ഒരു മാസത്തിനകം ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റി ഡാറ്റകള്‍ ശേഖരിക്കും. സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പേര്, ഇനം, മേല്‍വിലാസം, നിയമപരമായ അവസ്ഥ, ഉത്തരവാദിത്തപ്പെട്ട വ്യക്തി, സൗകര്യങ്ങളെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍, ഉപകരണങ്ങള്‍, ലൈസന്‍സ് വിവരങ്ങള്‍, തൊഴിലാളികള്‍ (വിദ്യാഭ്യാസം അനുസരിച്ചുള്ള നമ്പര്‍, യോഗ്യത, നിര്‍ദിഷ്ട ജോലിയും ലിഗംവും), ബഡ്ജറ്റ് (പണം വരുന്ന വഴി ചിലവിനങ്ങള്‍ എന്നിവയടക്കം) നല്കുന്ന സേവനങ്ങള്‍, പ്രായോക്താക്കള്‍, മനുഷ്യ ശേഷി, സാമ്പത്തിക ഉറവിടവും പ്രയോക്താക്കളും.

? സേവനങ്ങളുടെ ആവശ്യകത (ജനസംഖ്യാപരവും സാമൂഹ്യ- സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയും) (Demand for services (demographic and socio-economic situations)

പരിചരണം ലഭിക്കുന്ന കുട്ടികളുടെയും ആക്രമിക്കപ്പെടാനുള്ള സാഹചര്യത്തിലെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുട്ടികളുടെയും കുടുംബത്തിന്റെയും വിവരങ്ങള്‍ പതിവായി നവീകരിക്കുന്നത് (അപഡേറ്റ് ചെയ്യുന്നത്)  അഥവാ ശിശു സംരക്ഷണ സേവനങ്ങള്‍ എത്തിക്കാന്‍ അനിവാര്യമാണ്.

? സേവനങ്ങള്‍ നല്കല്‍(Service delivery)

ലക്ഷ്യമാക്കുന്ന വിഭാഗങ്ങള്‍ക്കും നല്കിയ സേവനങ്ങള്‍ക്കും കൃത്യമായ വിവരങ്ങള്‍ നല്കുകയെന്നതാണ് ഉദ്ദേശ്യം. പരിചരണത്തിലുള്ള ഓരോ കുട്ടിയുടെയും (അല്ലെങ്കില്‍ ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള സേവനം ലഭിക്കുന്ന ഒരു കുട്ടിയുടെ) വിശദമായ വിവരങ്ങള്‍, വ്യക്തികത പരിചരണ പദ്ധതി അടക്കമുള്ള (എപ്പോഴെല്ലാം പ്രായോഗികമാണെന്നതും) വിവരങ്ങള്‍ സേവനദാദാക്കള്‍ സൂക്ഷിക്കണം. ഈ വിവരങ്ങള്‍ പതിവായി ജില്ലാ ശിശു സംരക്ഷണ സൊസൈറ്റികളില്‍ ഫയല്‍ ചെയ്യുകയും സ്ഥിരമായി അപ്‌ഡേറ്റ് ചെയ്യപ്പെടുകയും വേണം.  അവന്റെ/ അവളുടെ തിരിച്ചറിയല്‍, ജനനം, രക്ഷിതാക്കള്‍, അടുത്ത ബന്ധുക്കള്‍, മേല്‍വിലാസം, വിദ്യാഭ്യാസ നില, കേസ്/ അവസ്ഥാ വിവരണം, കേസ് ഹിസ്റ്ററി, വിലയിരുത്തല്‍/ മൂല്യ നിര്‍ണയം ചൈല്‍ഡ് വെല്‍ഫെയര്‍ കമ്മിറ്റി/ ജുവൈനല്‍ ജസ്റ്റിസ് ബോര്‍ഡ് എന്നിവയുടെ തീരുമാനങ്ങളും നല്കിയ സേവനങ്ങളും ചൈല്‍ഡ് ഫയലില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തണം.

? സംവിധാനത്തിന്റെ നിര്‍വഹണം (പ്രവര്‍ത്തന നിര്‍വഹണം): ഫലങ്ങള്‍(System performance: results)

ഒരോ ജില്ലക്കും/ സംസ്ഥാനത്തിനും ഇന്ത്യക്കൊട്ടാകെയും ഒരു കൂട്ടം അളക്കപ്പെടുന്ന ശിശു സംരക്ഷണ സൂചകങ്ങള്‍, ഇവയുടെ ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി് പൂര്‍ത്തീകരണമാണ് മുഖ്യദാദാക്കള്‍,-വികസിപ്പിക്കപ്പെടും. ഈ സൂചകങ്ങള്‍ അനുസരിച്ച് നിര്‍വഹണം നിരീക്ഷിക്കപ്പെടും. ഉദാഹരണമായി രാജ്യത്തിനുള്ളിലുള്ള ദത്തെടുക്കല്‍ 50 ശതമാനം വര്‍ധന എന്നത് ഇത്തരത്തില്‍ പെട്ട ഒരു സൂചകമാണ്.

ഇത്തരം പദ്ധതി നടത്തിപ്പ് പ്രക്രിയക്കിടെ  കൂടിയാലോചനകളിലൂടെ  സേവനത്തിന്റെ നിലവാരമനുസരിച്ചുള്ള കൂടുതല്‍ പ്രവര്‍ത്തന സൂചകങ്ങള്‍ (സിസ്റ്റം പെര്‍ഫോമന്‍സ് ഇന്‍ഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ്) വികസിപ്പിക്കപ്പെടും. മേല്‍ വിവരങ്ങളനുസരിച്ച് ജില്ലാ/ സംസ്ഥാന/ കേന്ദ്ര ഭരണകൂടങ്ങള്‍ ശിശുക്കളുടെ അവസ്ഥ,  ശിശു സംരക്ഷണ സേവനങ്ങളുടെ ആവശ്യകതയും വിതരണവും പ്രവര്‍ത്തന നിര്‍വഹണം (സിസ്റ്റം പെര്‍ഫോമന്‍സ്) എന്നിവയെ കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍ ശരിപ്പെടുത്തുകയും അപ്്‌ഡേറ്റ് ചെയ്യുകയും ചെയ്യും.

6.മൂല്യനിര്‍ണയം(Evaluation)

ഏകീകൃത ശിശു സംരക്ഷണ പദ്ധതി പുതിയ പദ്ധതിയാവുകയും ഘട്ടങ്ങളായി നടപ്പാക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തതു മുതല്‍ പദ്ധതിയുടെ മിഡ്് ടേം അര്‍ധവാര്‍ഷിക മൂല്യനിര്‍ണയം നടത്തി വരുന്നു. (പദ്ധതി നടത്തിപ്പിന്റെ രണ്ടാം വര്‍ഷത്തിന്റെ അവസാനത്തില്‍). പദ്ധതിയുടെ ഫലപ്രാപ്തി വിലയിരുത്താനും നടത്തിപ്പിലെ തെറ്റുതിരുത്താനും വേണ്ടിയാണിത്.  തുടര്‍ന്ന് 12-അാം പദ്ധതിയുടെ അന്ത്യത്തില്‍ അവസാനവട്ട വിലയിരുത്തല്‍/ മൂല്യ നിര്‍ണയം നടത്തും. സ്വതന്ത്ര ഏജന്‍സികള്‍ നടത്തുന്ന ഇത്തരം വിലയിരുത്തലുകള്‍/ മൂല്യ നിര്‍ണയം വനിതാ- ശിശു വികസന മന്ത്രാലയത്തിനു ലഭിക്കും.